Transformatif (Dönüşümsel) öğrenme kuramının yetişkin din eğitimi açısından incelenmesi

Abstract

1978 yılında Mezirow tarafından temelleri atılan dönüşümsel öğrenme kuramı, bireylerin bakış açıları ve kabulleri üzerinde eleştirel bir şekilde düşünerek hayat algılarını bilinçli olarak değiştirdikleri bir süreç öngörmektedir. Mezirow bu sürece dair 10 aşama belirlemiştir. Daha sonraları kuram üzerinde yaptığı revizyonlar ve diğer birçok akademisyenin dönüşümsel öğrenmeye sundukları katkılar ile kuram gelişmeye devam etmiştir. Batıda din eğitimi alanı da dahil olmak üzere birçok farklı alandan akademik çalışmaya konu olan dönüşümsel öğrenme; ülkemizde eğitim bilimleri, işletme ve turizm gibi alanlarda değerlendirilmiştir. Din eğitimi alanında ise kurama yönelik kapsamlı bir çalışma bulunamamış olması alandaki boşluk olarak değerlendirilmiştir. Din eğitiminde dönüşümsel öğrenmeden yararlanıp yararlanılamayacağının belirlenebilmesi için ilk olarak din eğitimi ve dönüşümsel öğrenmenin değer ve ilkelerini karşılaştırmak uygun görülmüştür. Dönüşümsel öğrenme dinamiklerinin yetişkin din eğitimi açısından analiz edilip, değerlendirilmesini amaçlayan bu çalışma nitel araştırma yöntemleriyle, literatür taraması ve doküman incelemesi yapılarak çalışılmıştır. Elde edilen veriler değerlendirildiğinde dönüşümsel öğrenmenin yetişkin din eğitimi alanında bireyler için birçok kazanım sağlayabileceği öngörülmüştür. Bununla birlikte kuramın seküler bir anlayışla temellenmesinden dolayı bazı noktalarda din eğitimiyle uyumsuzlukları göze çarpmaktadır. Kuramın din eğitimine daha fazla uyumlu hale gelebilmesi için, kuram için geliştirilen yaklaşım çeşitlerine manevi boyutun da eklenmesinin, özellikle yetişkin din eğitimi bağlamında son derece işlevsel ve faydalı bir yapıya bürünmesine sebep olabileceği değerlendirilmiştir.Transformational learning theory, developed by Mezirow in 1978, describes a process by which individuals undergo a conscious change in their views on life through critical reflection on their perspectives and assumptions. Mezirow identifies 10 stages in this process. The theory has since evolved with his revisions to the theory and the contributions of numerous other scholars. Transformational learning, which has been the subject of academic studies from many different fields, including religious education in Western academia, has been analysed in areas such as education, business and tourism in Turkey. To the best of our knowledge, the absence of a comprehensive study concerning the theory in the field of religious education is considered to be a gap in the literature. In the current study, it was deemed appropriate to first compare the values and principles of religious education and transformational learning in order to determine whether transformational learning can be applied in religious education. The current research, which aims to analyse and evaluate the dynamics of transformational learning in relation to adult religious education, was conducted using qualitative research methods, a literature review and a document review. It was predicted that transformational learning could deliver numerous advantages to individuals engaged in adult religious education, based on the examination of the obtained data. However, since the theory is based on a secular understanding, it appears to be incompatible with religious education in particular respects. In order to improve the theory to be more compatible with religious education, it was felt that adding the spiritual dimension to the types of approaches developed for the theory could provide it a highly functional and persuasive structure for it, especially in the context of adult religious education.