İkinci Abbasi Dönemi'nde mizah

Abstract

"İkinci Abbasî Dönemi'nde Mizah" adlı doktora tezi girişle birlikte üç bölümden oluşmaktadır. Girişte tezin amacı, kapsamı, yöntemi, konu ile ilgili kaynaklar ve araştırmaya esas olan dönemin siyasî, kültürel ve edebî yapısı ele alınmaktadır. Birinci bölümde, genel olarak mizahın sözlük ve terim anlamı, mizahın kaynağı, mizah ve mizahçının özellikleri, mizah psikolojisi, mantığı ve felsefesi, mizah tarzları ve mizahın tarihi seyri incelenmektedir. Mizahın tarihi seyrinde, öncelikli olarak mizahın doğuşu ve Doğu ve Batı Edebiyatı 'nda mizah işlenmektedir. Batı Edebiyatı ile ilgili konuda Kutsal Kitaplar, Eski Yunan ve Batı Edebiyatı'nda meşhur mizah ve mizahçılar üzerinde durulmaktadır. Doğu Edebiyatı'nda ise İran ve Türk Edebiyatı'nda mizah ve türleri ve telif edilen eserler açıklanmaktadır. İkinci bölümde genel olarak Arap mizah anlayışı, mizah terimleri ve tarzları; Cahiliye'den başlamak üzere Hz. Peygamber ve Raşit Halifeler, Emevîler ve Birinci Abbasî Dönemi de dahil olmak üzere İkinci Abbasî Dönemi'ne kadar Arap mizahının tarihi seyri anlatılmaktadır. Üçüncü bölümde bu dönemde mizah edebiyatında yapılan çalışmalar tanıtılmakta ve kronolojik olarak el-Câhiz, el-Muberred, İbn Kuteybe gibi edebiyatçıların eserleri ele alınmaktadır. Eserlerden sonra siyaset, etnik yapı ve ırk ayırımı gibi mizahı etkileyen faktörler ve alay, hiciv, şaka gibi mizah tarzları incelenmektedir. Bu bölümün son kısmını mizah ustaları, edebiyatçılar, kadılar, nahivciler, ahmaklar ve asalaklar gibi mizahın yaşandığı toplum kesimleri ile ilgili mizah oluşturmaktadır. Çalışma kaynaklarla sona ermektedir.This thesis titled "Humor in the second period of Abbasids' dynasty consists of three chapters excluding introduction. In the introduction, the aim and the boundary of the study and the range of bibliyography about humor as well as political, social, cultural and literary conditions of Abbasids period were introduced. In the first chapter, the meaning of mizah (humor), special features of humor and humorist; the psycology of, the logic of, and the philosophy of humor and the history of humor in the.world were presented. The history of humor and birth of humor and the kinds of humor in the West and East literature were examined. In particular, a special emphasis was made on humor and the kinds of humor in Persian and Turkish literary texts were investigated. In the second chapter, the nature of humor among Arabs, the perceptions and the kinds of humor in the times of Jahiliyya and Islam particularly in the periods of Prophet Muhammed (PBUH), the first four Khaliphs, Emevities and in the first stage of Abbasids were surveyed. In the final chapter, books on humor written in the second term of Abbasids were studied. Some of the well-known authors on humor are: al-Jâhiz, al-Mubarrad, îbn Kuteybe among others. The factors which affected the devleopment of humor in the second period of Abbasids and the types of humor such as irony, satire and joke were examined. The layers of society in which the humor was popular especially among the the literary scholors, judges and philologists were pointed out. The thesis was finalised with a discussion and a conclusion.