Muhasebe denetimde etik sorunu; Etik ilkelerin dış denetim kalitesi ve güvenilirliği üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı beş etik ilkenin (mesleki yeterlilik ve özen, dürüstlük, tarafsızlık, gizlilik ve mesleki davranış) denetçinin mesleki yargısına olan etkisi sonucu, her bir etik ilkenin denetçi bağımsızlığına, denetimin kalitesine ve finansal raporlama güvenilirliğine olan etkisini belirlemektir. Aynı zamanda denetçi bağımsızlığının ve denetimde kalitenin finansal raporlama güvenilirliğine olan etkisi araştırılmıştır. Bu amacı gerçekleştirmeye yönelik, kapsamlı literatür taraması yapılarak, anket soruları geliştirilmiştir. Çalışmaya Marmara Bölgesinde faaliyet gösteren denetçi sertifikasına sahip 105 denetçiye 5'li likert ölçekte anket soruları yöneltilmiştir. Anket verileri; faktör analizi, t testi, anova testi, korelasyon ve regresyon analizine tabii tutulmuş, etik ilkelerden gizlilik ilkesinin finansal raporlama güvenilirliğine pozitif yönde direkt etkisinin olduğu, etik ilkelerden mesleki davranış ilkesinin denetçinin mesleki yargısına olan etkisi sonucu, denetçi bağımsızlığı ve denetimin kalitesine pozitif yönde direkt etkisinin olduğu bulunmuştur. Ayrıca, denetçi bağımsızlığının finansal raporlama güvenilirliğine pozitif yönde direkt etkisinin olduğu bulunmuştur.This study is an investigation of the impact of each ethical principles (Integrity, Objectivity, Professional Competence and Due Care, Confidentiality and Professional Behavior) on professional judgment of independent auditors in auditor's independence, audit service quality, and financial reporting reliability. Also, we investigated the impact of auditor's independence and audit service quality on financial reporting reliability. To achieve the purpose of this study, hypothetical statements were made and a critical review of extant literature was examined. The population of the study consisted of registered professional auditors in Marmara Region, Turkey. In order to generate the necessary data for this study, a questionnaire designed in 5-point Likert-Scale was administered on 105 respondents in Marmara Region. The data were analysed with factor anaylsis, t test, anova, correlations and regression model. The findings of the study suggested that ethical concept measured as Confidentiality has a direct positive impact on the credibility of professional judgement in financial reporting reliability and ethical concept measured as Professional Behavior has a direct positive impact on the credibility of professional judgement in both auditor's independence and audit quality. Furthermore, auditor's independence has a direct positive impact on financial reporting reliability in Marmara Region.