Bazı mi̇krobi̇yal ve bi̇tki̇sel akari̇si̇tleri̇n i̇ki̇ noktalı kırmızı örümcek [Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)]’e laboratuvar koşullarında etki̇nli̇ği̇ üzeri̇ne araştırmalar

Abstract

Bu tez çalışmasında sebzelerin birçok meyve ve süs bitkisinin ana zararlısı konumunda olan iki noktalı kırmızı örümcek (Tetranychus urticae Koch) (Acari: Tetranychidae)’e bazı bitkisel ve mikrobiyal akarisitlerin etkisi laboratuvar koşullarında belirlenmiştir. Bitkisel akarisit olarak, reyhan [Ocimum basilicum L. (Lamiaceae)] yapraklarının su distilasyon işleminden elde edilen uçucu yağ, tesbih ağacı [Melia azedarach L. ( Meliaceae)] tohumlarının soğuk sıkım işleminden elde edilen ham yağ ve neem [Azadiractha indica (A. Juss) (Meliaceae)] ağacının ticari bir ürünü (Nimbecidine) kullanılmıştır. Mikrobiyal ürün olarak Paecilomyces fumosoreus strain PFs-1’in bir ticari formülasyonu kullanılmıştır. Akut toksik etki çalışmalarına göre, Nimbecidine, tesbih ağacı ve reyhanın fasulye yapraklarına kuru rezudi yöntemiyle uygulanmasından 72 saat sonra LC50 ve LC90 değerleri sırasıyla 0,79 ve 1,83 mg/L; %4,04 ve %6,94; %4,85 ve 10,32 olarak belirlenmiştir. Ayrıca, Nimbecidine (1 mg/L), tesbih ağacı (%6) ve reyhan (%8,4)’ınöldürücü zamanları (LT50 ve LT90), sırasıyla 64 ve 108 saat, 41 ve 73 saat, 65 ve 110 saat olarak bulunmuştur. Regresyon analizine göre, bitkisel akarisitlerin konsantrasyonlarındaki artışlar, T.urticae'nin ölüm cevabı üzerinde anlamlı bir etki göstermiştir. Bitkisel akarisitlerden Nimbecidine’in 0,125 – 0,75 mg/L dozu, tesbih ağacının %0,75 -3 ve reyhanın %0,7– 1,4 dozları T.urticae dişilerinde istatistiki anlamda güçlü bir kaçma eğilimi göstermiştir. Yumurtlamayı azaltıcı etki çalışmalarına göre, Nimbecidine (0,03-0,5 mg/L), tesbih ağacı (%0,75-3) ve reyhan (%1,45,6)’ınsublethal konsantrasyonları dişilerin yumurta sayısını önemli seviyede düşürmüştür. Paecilomyces fumosoreus’in önerilen tarla dozu (250x108 koloni/da) uygulanmış ve bunun haricinde farklı dozları T. urticae’ye uygulanmıştır. Akut toksik etki çalışmalarına göre, 48.saatte tüm dozların mortalitesi çok düşük bulunmuştur. Uygulanan en yüksek dozda toksik etki 48. saate %57; 96.saatte %96 olmuştur.The effects of some botanical and microbial acaricides against two-spotted spider mites, Tetranychus urticae (Koch, 1836) (Acari: Tetranychidae) which is main pest of vegetables and fruits, were assesed during 2018-2019 in this study. Essential oil obtained from water distillation process of basil leaves [Ocimum basilicum L. (Lamiales: Lamiaceae)] and crude oil obtained from the cold-pressed process of chinaberry tree seeds [Melia azedarach L. (Sapindales: Meliaceae)] and a commercial neem oil product (Nimbecidine) [Azadirachta indica (A. Juss, 1830) (Sapindales: Meliaceae)] were used as botanical acaricides. Microbial product was a commercial formulation of Paecilomyces fumosoreus strain PFs-1. Based on acute toxic studies, the lethal concentrations of Nimbecidine, chinaberry and basil oils (LC50 and LC90) 0,79 and 1,83 mg/L; 4,04 and 6,94%; 4,85 and 10,32%, 72 h after treatmentusing a residual method on leaf disc. The lethal times (LT50 and LT90) of Nimbecidine (1 mg/L), chinaberry (6%) and the basil (8,4%) were 64 and 107 h, 41 and 73 h, 65 and 110 h, respectively. According to regression analysis, the increase in concentrations of botanical acaricides, the death response of T. urticae showed significant effect. The females had a strong aversion to bean leaf surfaces sprayed with the sublethal concentrations of Nimbecidine (0,125-0,75 mg/L), chinaberry (0,75-3%) and basil (0,71,4%) oils. Significant decreases were recorded in the number of eggs laid on bean leaves sprayed with the sublethal concentrations for Nimbecidine (0,03-0,5mg/L), chinaberry (0,75-3%) and the basil (1,4-5,6%) oils compared with unsprayed bean leaves. The recommended field (250x108 colonies/da) and different concentrations of Paecilomyces fumosoreus were applied to T.urticae. According to the acute toxic effects studies, the mortality of all doses was determined to be very low at 48th hour. The effects of highest dose was 57% at 48h, 96% at 96h.