Yazlık dilimde tarımı yapılan bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin Marmara ekolojisindeki verim stabilitesi

Abstract

Türkiye ılıman iklim bölgelerinde yetiştirilen 20 ekmeklik buğday çeşidi 4 yıl süreyle (2001- 2004) Sakarya ve Pamukova ekolojik koşullarında tesadüf blokları deneme deseninde verim denemelerine alınmış ve tavsiye edilebilecek çeşitler belirlenmiştir. Sakarya’da Tahirova-2000, Ziyabey-98 ve İzmir-85 yüksek verimli ve stabil bulunurken, Pamukova’da Seyhan-95, Nurkent, Bandırma-97, İzmir-85 ve Seri-82 yüksek verimli bulunmuş, ancak İzmir-85 ve Seri-82'nin daha stabil oldukları anlaşılmıştır. Đki lokasyon birleşik olarak değerlendirildiğinde İzmir-85, Tahirova2000 ve Ziyabey-98 yüksek verimli çeşitler olarak belirlenmiş ve İzmir-85 ile Ziyabey-98 daha stabil bulunmuştur. İki lokasyon bileşkesine göre ortalamanın üzerinde verim değerine sahip diğer çeşitler; Seyhan-95, Bandırma-97, Nurkent, Basribey-95, Seri-82 ve Yüreğir-89 bölgede ekilebilir çeşitler olarak önerilmektedir. Ancak Seri-82 sarı pasa hassasiyeti nedeniyle üretim dışı bırakılmış olup, Bandırma-97’nin sarı pasın, İzmir-85’in hem sarı hem kahverengi pasın, Nurkent ve Yüreğir-89’un kahverengi pasın sorun olduğu üretim alanlarına tavsiye edilmesinin uygun olmayacağı anlaşılmıştır. Momtchil çeşidi kışlık karakteri nedeniyle yüksek kesimlerde ekilebilmektedir ve bu yörelerde yüksek verim ve hastalıklara dayanıklılık performansı gösterdiğinden Marmara’nın yüksek kesimleri için önerilen çeşitler arasında kabul edilmiştir.

Growing in the temperate zone of Turkey, 20 bread wheats were compared in yield trials as randomized complete block design in Sakarya and Pamukova ecological conditions from 2001 to 2004, and the better cultivars were identified for recommendation. Tahirova-2000, Ziyabey-98 and Izmir-85 were found high yielded and stable in Sakarya. Seyhan-95, Nurkent, Bandırma-97, Izmir-85 and Seri-82 were found high yielded in Pamukova, but İzmir-85 and Seri-82 were more stable. İzmir85, Tahirova-2000 and Ziyabey-98 were highest yielding cultivars and İzmir-85 and Ziyabey-98 were more stable when the two location results combined. According to combined evaluation, the cultivars that have higher yield than the mean yield, Seyhan-95, Bandırma-97, Nurkent, Basribey-95, Seri-82 ve Yüregir-89 were found worth to grow in the region. Due to disease susceptibility, recommendation of Seri-82, Bandırma-97, Izmir-85, Nurkent and Yüregir-89 is not appropriate. Momtchil, being tolerant to diseases and having higher yields in highlands, may be recommended to highlands of Marmara Region.