Toplumsal hareket sendikacılığı ve Türkiye'ye yansımaları

Abstract

Küreselleşme ve neoliberalizmin yarattığı sonuçlar toplumsal hayatın her alanında olduğu gibi sendikaları da derinden etkilemiştir. Sendikaların küreselleşme karşısında giderek güç kaybetmeye başlamaları olumsuz bir tablo ortaya çıkarsa da işçi hareketleri son yıllarda küreselleşmeye karşı yeni mücadele araçları geliştirebilmiştir. Bu çalışmada küreselleşme ve neoliberal yaptırımlara karşı işçi hareketlerinin bir yanıtı olan toplumsal hareket sendikacılığı ele alınmıştır. Çalışmada toplumsal hareket sendikacılığının kavramsal çerçevesi ile etkili olduğu ülke örnekleri incelenmiş ve Türkiye sendikal hareketi üzerindeki etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, yerli ve yabancı literatür taraması ile nitel araştırma tekniğinden faydalanılarak gerçekleştirilen alan araştırmasından oluşmaktadır. Toplumsal hareket sendikacılığı, Güney Afrika ve Latin Amerika ülkelerine özgü bir sendikal anlayış olarak ortaya çıksa da, neoliberalizmin hemen her ülkede benzer sonuçlar yaratması dolayısıyla daha evrensel bir nitelik kazanmaya başlamıştır. Türkiye'de toplumsal hareket sendikacılığı örneği olarak değerlendirilebilecek hareketler olmasına rağmen, hareketlerin sendikal mücadelede yarattığı etkiler birçok ülkeye göre sınırlı düzeyde kalmıştır. Bu çalışmadan elde edilen temel sonuç neoliberal yaptırımlar karşısında işçi sınıfından gelen tepkilerin yükselmeye başlaması ve toplumsal hareket sendikacılığı olarak nitelendirilebilecek çeşitli deneyimlerin yaşanmasından yola çıkarak toplumsal hareket sendikacılığının Türkiye sendikal hareketinde sınırlı bir alan bulabildiğidir.

Outcomes of globalization and neo-liberalism affected unions deeply as in every part of societal life. Although descent of unions against globalization revealed negative scenery, worker movements have developed new ways of struggling against globalization. This study aims to discuss the social movement unionism as a response to globalization and neoliberal sanctions by unions. The study investigates conceptual and theoretical framework of social movement unionism as well as country case studies that it has been effective. The study also aims to put forward its effects over the Turkish Trade Unions movement. The study consists of domestic and foreign literature review and a field study by using a qualitative research method. Social movement unionism first appeared as a type of unionism approach proper to South Africa and Latin America countries. However, it transformed into a universal type of unionism as a result of neo-liberalism which led to the similar results in the countries around the world. Although, there are cases of movements that can be given as social movement unionism, their effects over the labor struggle have been limited compared to many country cases. Main finding of this study, despite being restricted social movement unionism finds place in Turkish unionism movement because of the neoliberal sanctions which creates and increases reactions over labor class and ultimately leads to experiences of worker movements that can be named as social movement unionism.