Gemlik Körfezi anıtsal yapılarında özgün harç karakterizasyonlarına uygun enjeksiyon onarım harcı üretimi

Abstract

Tarihi yapıların korunması ve bu özgün yapıların geleceğe aktarılması için hem ulusal hem de uluslararası düzeyde çalışmalar yürütülmektedir. Ayrıca koruma konusunda uluslararası anlaşmalara taraf olan ülkelerin ana mevzuatlarında ilgili tüzük ve bildirgeler yer almaktadır. ICOMOS'un (Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi) "Mimari Mirasın Analizi, Korunması ve Yapısal Restorasyonu için İlkeler" başlıklı tüzüğü, koruma uygulamalarında tarihi yapının malzeme ve strüktür özelliklerinin tam olarak bilinmesini oldukça önemli görmektedir. Büyük bir bölümü deprem kuşağında yer alan Türkiye'de tarihi yapılara uygulanacak onarım çalışmalarından önce gerçekleştirilen analizler bu sebeple oldukça önemlidir. Ancak ülkemizde tarihi yapıların korunmasına yönelik uygulamaların büyük çoğunluğu detaylı malzeme analizleri gerçekleştirilmeden yapılmaktadır. Malzeme analizlerinin yapılması, tarihi yapılara yönelik güçlendirme ve koruma yöntemlerine ilişkin kararları etkilediği için daha güvenilir ve nitelikli müdahaleler yapılmasını sağlamaktadır. Onarımlarda sıklıkla kullanılan enjeksiyon yöntemi ise yapıya uygulandıktan sonra geriye dönüşü olmamaktadır. Günümüzde onarımlar genellikle hazır harçlar kullanılarak yapılmaktadır. Ancak hazır harçların karışım oranlarının özgün harç oranları ile uyumunun gözetilmesi önemlidir. Her yapının kendine özgü malzeme bileşenleri ve karışım oranları tespit edilerek bu karışım oranlarına ve malzeme bileşenlerine uygun enjeksiyon harcının üretilmesi gerekmektedir. Bu amaçla tez çalışması kapsamında Bursa’nın Gemlik Körfezinde yer alan ve özgün yapı malzemesine ulaşılabilen 15 tarihi yapısı tez kapsamında iki aşamada çalışılmıştır. İlk aşamada tarihi yapıların harçlarının malzeme karakterizasyonları saptanmıştır. İkinci aşamada ise bu yapılardan 6 tanesi için özgün harçlar ile uyumlu olabilecek enjeksiyon onarım harcı geliştirilirmiş ve diğerleri için de karışım oranları önerisinde bulunulmuştur.

Studies are carried out both at national and international level for the protection of historical buildings and the transfer of these unique structures to the future. In addition, relevant bylaws and declarations are included in the main legislation of the countries that are parties to international agreements on conservation. The ICOMOS (International Council on Monuments and Sites) charter titled "Principles for the Analysis, Conservation and Structural Restoration of Architectural Heritage" considers it very important to know the exact material and structural properties of the historical building in conservation practices. In Turkey, a large part of which is located in the earthquake zone, the analyses performed before the repair works to be applied to historical buildings are very important for this reason. However, most of the applications for the protection of historical buildings in our country are carried out without detailed material analyses. Material analyses provide more reliable and qualified interventions since they affect the decisions regarding the strengthening and protection methods for historic buildings. The injection method, which is frequently used in repairs, is irreversible after it is applied to the structure. Today, repairs are generally carried out using ready-mixed mortars. However, it is important to observe the compatibility of the mixture ratios of ready-mixed mortars with the original mortar ratios. The specific material components and mixture ratios of each building should be determined and injection mortar should be produced in accordance with these mixture ratios and material components. For this purpose, within the scope of the thesis study, 15 historical buildings located in Gemlik Bay of Bursa and whose original building materials could be accessed were studied in two stages. In the first stage, the material characterisations of the mortars of the historical buildings were determined. In the second stage, injection repair mortars compatible with the original mortars were developed for 6 of these buildings and mixture ratios were suggested for the others.