Bazı bal yemişi çeşitlerinin (lonicera ceaerulea) mikroçoğaltım performanslarının belirlenmesi

Abstract

Genellikle “Haskap”, “Mavi Yemişli Hanımeli”, “Tatlı Yemişli Hanımeli” gibi farklı isimlerle anılan ve çalı formunda olan bal yemişi farklı iklim koşullarına adapte olup yetişebilen üzümsü bir meyvedir. Mavi yemiş gibi diğer üzümsü meyvelere kıyasla daha yüksek miktarda antioksidan ve vitamin içeriğine sahiptir. Çalışmada ‘Jugana’ ve ‘Bakczarskij velikan’ olmak üzere iki farklı bal yemişi çeşidi kullanılmıştır. İki bal yemişi çeşidinin mikroçoğaltım performanslarının belirlenmesi için doku kültürü ile çoğaltım aşamalarının tamamı gerçekleştirilmiş ve elde edilen bitkilerde üretim gerçekleştirilmiştir. Eksplantların yüzey sterilizasyonu %70’lik etanolde 1 dk ve ardından birkaç damla Tween-20 eklenmiş %10’luk Sodyum hipoklorit ile 18 dk tutularak sağlanmıştır. Dezenfeksiyon aşamasından sonra Jugana çeşidinde %19,4 oranında B. velikan çeşidinde ise %9,2 oranında kontaminasyonlar gözlemlenmiştir. Çoğaltım aşamasında 0,-0,4-0,7-1 mg/l BAP ve 0,01 mg/l NAA ile desteklenmiş MS ortamı kullanılmıştır. En iyi çoğaltma oranı Jugana çeşidinde ( 3,00 adet) 0,4 mg/lt BAP eklenmiş MS ortamında görülmüştür. En düşük çoğaltma oranı her iki çeşit içinde BAP eklenmemiş MS ortamında gözlemlenmiştir. Köklendirme aşamasında 1 mg/lt 2 mg/l IBA konsantrasyonları ve kontrol olarak hormon ilave edilmemiş MS ortamı kullanılmıştır. Her iki çeşit için de en iyi köklenme oranı 2,0 mg/lt IBA ile takviye edilmiş MS ortamında, ‘Jugana’ çeşidi için %87,50 olarak ‘B.velikan’ çeşidi için ise %75 olarak gerçekleşmiştir. ‘Jugana’ çeşidi başarılı bir şekilde dış koşullara alıştırılmıştır fakat ‘B.velikan’ çeşidinde ise toprağa aktarıldıktan sonra oluşan kontaminasyonlardan kaynaklı materyalin tümü kaybedilmiştirGenerally known as "Haskap", "Blue-berried Honeysuckle", "Sweet-berried Honeysuckle" and in the form of a bush, the honeyberry is a berry that can adapt to different climatic conditions and grow. It has higher antioxidant and vitamin content compared to other berry fruits such as blueberry. This study was carried out in plant tissue culture laboratory of the Atatürk Central Horticultural Research Institute in 2021 year. This study included two honeyberry cultivars ‘Jugana’ and ‘Bakczarskij velikan’. All stages of tissue culture were carried out in honeyberry cultivars and planlets were obtained. The sterilization procedure based on application of 70% ethanol for 1 min. followed by surface sterilization using 10% sodium hypoclorite with a few drops of Tween 20 for 18 minute and rinsing with sterile distilled water. After the disinfection stage, contaminations was observed in ‘Jugana’ (19,4%) and 'B.velikan' (9,2%). During multiplication stage 0,-0,4-0,7-1 mg/l BAP and 0,01 mg/l NAA concentrations and MS medium with no hormones as the control were used. The best multiplication rate was obtained for the cultivar ‘jugana’ that produced 3,00 shoots on the MS medium containing 0,4 mg/l BAP. The lowest multiplication rate was obtained for each cultivar producing only 1.00 shoot on MS medium without BAP. During the rooting stage 0, 1, 2 mg/l IBA, concentrations and MS medium with no hormones as the control were used. The best rooting rate for both cultivars was 87,50% for 'Jugana' and 75% for 'B.velikan' in MS medium supplemented with 2,0 mg/lt IBA. The cultivar 'Jugana' was successfully acclimated to external conditions, but the cultivar 'B.velikan' lost all the material from contamination after transfer to the soil.