Düşük bromür ve organik madde içeren su kaynakları için ön dezenfektan seçiminde çok ölçütlü karar verme metotlarının uygulanması

Abstract

Birçok iyi ya da birçok kötü seçenek arasından karar verme, yöneticilerin ve idarecilerin en fazla zorlandıkları durumların başında gelmektedir. İçme suyu kaynaklarında kullanılmak üzere seçilecek ön dezenfektan türleri de oldukça fazladır ve bu durum seçimi güçleştirmektedir. Bu çalışmada ülkemizin su kaynaklarının genel durumu göz önüne alınarak düşük organik madde ve düşük bromür konsantrasyonuna sahip su kaynakları için ön dezenfektan seçiminde karar almayı kolaylaştırmak adına “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri” Kullanılmıştır. Çalışma kapsamında “Analitik Hiyerarşi Süreci” (AHS) ve “Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution” (TOPSIS) tekniklerinin kombinasyonundan oluşan bir analiz metodu kullanılmıştır. Bu kapsamda 6 kriter (Bakiye Dayanıklılık-Mikroorganizma GiderimiTeçhizat Gereksinimi-Güvenlik Endişeleri-pH Bağımlılığı-Sağlık Etkileri) ve 6 alt kriter (Klor (Gaz)-Klor (Sıvı)-Ozon-Klor Dioksit-Kloramin-UV) belirlenerek, uzman görüşleri ve literatür bilgisinden yararlanılarak sistematik bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Bakiye dayanıklılığın yüksek olması, teçhizat gereksiniminin yüksek olmaması, pH bağımlılığının yüksek olmaması ve nispeten düşük sağlık endişeleri gibi avantajlarından dolayı klor gazı en iyi ön dezenfektan olarak tespit edilirken UV ise en son tercih edilmesi gereken dezenfektan olarak belirlenmiştir.

Deciding among many good or bad options is one of the most difficult situations for managers and administrators. The types of pre-disinfectants to be selected for use in drinking water resources are also quite high and this makes the choice difficult. In this study, “Multi Criteria Decision Making Methods” were used in order to facilitate decision making for the selection of pre-disinfectants for water sources with low organic matter and low bromide concentration considering the general condition of our country's water resources. An analysis method consisting of the combination of “Analytic Hierarchy Process” (AHP) and “Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution” (TOPSIS) techniques was used in the study. In this context, a systematic study was carried out by determining 6 criteria (Residual DisinfectantMicroorganism Removal-Equipment Requirement-Security Concerns-pH Dependence-Health Effects) and 6 sub-criteria (Chlorine (Gases)-Chlorine (liquid)-Ozone-Chlorine Dioxide-Chloramine-UV) and making use of expert opinions and literature knowledge. Due to the advantages such as high residual resistance, low equipment requirement, low pH dependency and relatively low health concerns, chlorine gas is determined as the best pre-disinfectant, while UV is the last disinfectant to be preferred.