Hitabet-i nebeviyye

Abstract

Resulullah(s. a. v.) nübüvvet ve risalet vazifesinin gereği olarak “HİKMETLE, MEV’IZA-İ HASENE İLE RABBİNİN YOLUNA DAVET” ve ilahi hükümleri tebliğ maksadiyle; ciddi, samimi, gösterişten uzak bir hitabet örneği vermiştir. O, “İDDİASIZ FAKAT MÜKEMMEL BİR HATİPTİR” Gayesi hitabet olmamakla beraber, modern hitabette faydalı ve başarılı olan her usul ve tekniği. Resulullahın, hitabetinde kullandığını görmek mümkündür. O, kendinden sonra gelen ve samimi dileklerle İslama davet görevini yüklenecek olanlara: tatbiki mümkün, faydalı ve başarılı bir hitabet tekniği bırakmıştır. Resulullah(s. a. v.) nübüvvet hayatı boyunca yüzlerce defa değişik fert ve gruplara karşı hitabetmiştir. Ayrıca Medinede cemaatinin ondan dinlediği Cuma hutbesi beşyüz civarındadır. Bilhassa sabah namazlarından sonra yapılan sohbetler de buna ilave edilirse hutbe sayısı bini geçer. Bununla beraber Resulullah (s. a. v.) ın hitabeti konusunda Arapça veya Türkçe bir eser yazılmamıştır. –Yahut biz bulamadık.- “HİTABET-İ NEBEVİYYE” yi hazırlarken önce genel manasıyla hitabet konusunda yazılmış eserleri gözden geçirdik. Daha sonra hadis kitaplarından elde edebildiğimiz malzemeyi değerlendirmeye çalıştık. “HİTABET-İ NEBEVİYYE” konusunda ilk adım diyebileceğimiz bu çalışmamız, ilerde ilim yolcularının vereceği mükemmel eserlere bir ön hazırlık mahiyeti taşırsa memnun olacağız. “Giriş-dört bölüm-ek” halinde hazırladığımız bu çalışmamızda “giriş” kısmı; hitabet, hitabetin çeşitleri ve tarihi hakkında bilgi ihtiva etmektedir. Birinci bölüm: hitabet yönüyle Peygamber (s. a. v.) de dış görünüş konusudur. Bir hatip olarak Peygamber (s. a. v.) de kıyafet, ses, jest, mimik… gibi konular işlemiştir. Hatibin şahsiyeti konusuyla da yakın ilgili bulunan “heyecan, protesto, alkış” bahisleri, dış görünüş yönleri de düşünülerek bu bölüme alınmıştır. İkinci bölüm: bir hatip olarak Peygamber (s. a. v.) in şahsiyeti konusudur. Bu bölümde hitabetin temelini teşkil eden; samimiyet, inanç, bilgi, muhatabı tanımak… gibi hususların önemi ve bu sıfatları yönüyle Peygamberimiz tanıtılmıştır. Üçüncü bölüm: Peygamber (s. a. v.) in konuşmasına tahsis edilmiştir. Resulullah (s. a. v.) ın hitabet yönüyle konuşması çeşitli yönleriyle ele alınmış, belagatine te’sir eden sebepler üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölüm: Resulullah (s. a. v.) ın hitabetinin eğitim ve üretim yönüyle değeri konusudur. Eğitim ve üretimin genel prensipleri yönüyle Resulullah (s. a. v.) ın hutbeleri ve hitabeti değerlendirilmiş, ayrıca onun konuşma uslubu üzerinde durulmuştur. Ek kısım: Peygamber (s. a. v.) in hutbelerinden birkaç örneği ihtiva etmektedir. Hadis kitaplarında kaynak gösterirken daha faydalı olur ümidiyle cilt (romen rakamlarıyla) ve sahife numarası da verilmiştir. Müslim, Ebu Davud, et-Tirmisi ve İbnü Mace için hadis numaraları da eklenmiştir. Kitap ismini takiben “el-Cihad:5/13” şeklinde verilen kısım, “bab no: 5. Hadis no:13 “demektir. Hicretin 1400. Yılını idrak ederken hala el-Buhari ve en-Nesal’ nın kıllanışlı bir nüshasına sahip olmamanın üzüntüsünü taşıyoruz. Şahısların vefat tarihleri(hicri/miladi) çerçevesinde verilmiş, yabancı müellifler ve hatipler için sadece miladi tarih yazılmıştır. Şahıs ve kitap isimlerinin yazılışında transkripsiona riayet edilmiş, Türkçe eserler için isimler olduğu gibi verilmiştir.