1982 Anayasası’nın politik psikanalizi

Abstract

1982 Anayasası, Türkiye’nin bugüne kadar sahip olduğu anayasalar içerisindeki en uzun süre yürürlükte kalan anayasadır. Bu anayasa bir askerî müdahalenin ürünüdür ve birçok kez de değiştirilmiştir; ancak yapılan birçok değişikliğe karşılık anayasanın ruhunu (özünü) oluşturan ilkeler bugün hâlen varlıklarını sürdürmektedirler. Bu nedenle de 1982 Anayasası’nın, üzerindeki tüm tartışmalara rağmen, inşa etmiş olduğu rejimin temel ilkelerinin varlıklarını sürdürüyor olmaları tartışılması gereken bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada 1982 Anayasası’nın mahiyetine ve yapım sürecine ilişkin tartışmalar, anayasa hukuku literatüründe hâkim olan paradigma üzerinden değil de alternatif bir yöntem izlenmesi suretiyle yapılmaya çalışılacaktır. Özellikle 1982 Anayasası’nın ruhunun anlaşılabilmesi noktasında yapılacak tartışmalar önemsenecektir; çünkü çalışma genel olarak 1982 Anayasası’nın ruhunun Türkiye’deki halkın ruhuna ve devlet aklına hâkim olan ideoloji ile büyük ölçüde uyumlulaştırılmış olması ve bu nedenle de yapılan tüm değişikliklere rağmen anayasaya ruhunu veren temel ilkelerin ortadan kalkmaması üzerinden meseleyi ele almaya çalışacaktır. Yöntemsel anlamda da sadece kronolojik ve sosyolojik değil, aynı zamanda politik psikolojinin de önemsendiği bir yaklaşım kullanılarak Türkiye’nin yıllardır devam eden anayasa tartışmalarının mahiyetinin anlaşılması noktasında literatüre özgün bir katkı sunulmaya çalışılacaktır.

Turkey’s Constitution of 1982 is the longest-living among the constitutions Turkey has so far. This constitution was written after a military coup and has been amended many times; however, despite the many changes made, the principles that make up the spirit of the constitution still exist today. For this reason, the fact that the main pillars of the regime established by the Constitution of 1982, despite all the debates on it, continue to exist, is an issue that needs to be discussed. In this research, the discussions on the nature of the Constitution of 1982 and the making process will be tried to be made by following an alternative method, not the dominant paradigm in the constitutional law literature. Particularly, discussions on understanding the spirit of the Constitution of 1982 will be considered important; because this research will try to deal with the issue on the basis of the fact that the spirit of the Constitution of 1982 is pretty much harmonized with the ideology that dominates the spirit of the Turkish people and raison d’état in Turkey, and that the basic principles that give its spirit to the constitution do not dismantle despite all the changes made. In a methodological sense, not only chronological and sociological, but also a political-psychological approach will be used to make an original contribution to the literature at the point of understanding the nature of Turkey's constitutional debates that have been going on for years.