Çalışan kadınların zaman kullanımı: BUİKAD örneği

Abstract

Kadın ve erkek olma halleri biyolojik rollerinin ötesinde toplumsal normlarla da yeniden biçimlenmektedir. Toplumsal cinsiyet kalıpları bağlamında kadına ve erkeğe dayatılan roller çocukluk çağından başlayarak insanın ilk sosyalleşme alanı olan aile içerisinde üretilmektedir. Aile bireyin toplumla buluştuğu ilk ortam olması nedeniyle değerlerin, yargıların ve ilk bakış açılarının da edinildiği zemindir. Birey burada anne ve baba kavramlarıyla birlikte toplumsal cinsiyet rollerinin de inşasına tanıklık etmektedir. Hane içerisindeki görev dağılımları, zaman paylaşımları, fırsat eşitliklerinin oranı ve bireylerin konumlanması kız ve erkek çocukların toplumsal cinsiyet kavramını içselleştirmelerine neden olmaktadır. Erkeğin eve ekmek getiren kişi “baba” olarak tanımlandığı ve kadının hane içi işlerin sorumlusu, bakım vereni “anne” olarak konumlandırıldığı ortamda çocuklar da kendi hemcinsleri ile özdeşleşmektedirler. Kadınların çalışma yaşamına dâhil olması ve zaman içerisinde bazılarının iş yaşamını hayatlarının merkezine taşımalarıyla bu özdeşleşmelerde dönüşümler yaşanmaya başlamıştır. Artık kadın da eve ekmek getirmekte ve kamusal alanda temsil edilmektedir. Buna rağmen kadınlar toplumsal statüleri ne olursa olsun önce kadın olmak sıfatıyla kendilerine yüklenmiş olan belirli rolleri yaşamlarının her aşamasında oynamaya devam etmektedir. Bu rolleri kimi zaman ücret karşılığı devrettikleri başka hemcinsleri ile yürütüyor olsalar dahi, görev dağılımlarını yönetmek ve toplumsal beklentileri karşılamak adına çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı, toplumsal cinsiyet bağlamında bilinen rollerin yeniden inşa edilmesiyle çalışan kadının zaman kullanımını incelemektir. Kendine ait zaman ve mekân algısı incelenen kadınların; toplumsal rolleri, iş yaşam dengeleri ve aile içi roller üzerindeki yansımalarını irdelemektir. BUİKAD üyesi 10 iş kadını ile nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olan derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Bu görüşmeler neticesinde; kariyer odaklı çalışan kadınlar için zaman kullanımının önemi, önceliği ve hane içi işlerin çözüm yollarındaki değişimler gözlemlenmiştir. Ekonomik bağımsızlığın getirileri ile hane içi işlerin devredilmesi sürecinde yaşananlar ele alınmış, iktidar olarak algılanan ataerkil yaklaşımın kadınlar arasında yeniden inşa edildiği sonucuna ulaşılmıştır.

The states of being a woman and a man are reshaped by social norms, which are the unwritten rules of behavior accepted by society beyond their biological roles. The roles imposed on women and men in the context of gender stereotypes are produced in the family, which is the first socialization area of human beings starting from childhood. Since the family is the first environment where the individual meets the society, it is also the ground where values, judgments and first perspectives are acquired. Here, the individual witnesses the construction of gender roles along with the concepts of mother and father. The distribution of tasks, time allocations, the ratio of equal opportunities, and the positioning of individuals within the household cause girls and boys to internalize the concept of gender. In an environment where the man is defined as "father", the breadwinner, and the woman is positioned as "mother", the caregiver and responsible for household chores, children identify with their gender. These identifications have been transformed with the inclusion of women in working life and, over time, with some of them moving their work life to the centre o ftheir lives. Women are now also breadwinners and represented in the public sphere. Nevertheless, regardless of their social status, women continue to play specific roles assigned to them as women first at every stage of their lives. Even if there are other women to whom they sometimes delegate these roles, sometimes for a fee, they face various difficulties in managing the distribution of tasks and meeting social expectations. This study examines working women's use of time by reconstructing known roles in the context of gender. Women's perception of their time and space is examined, and their reflections on their social roles, work-life balance and domestic roles are analyzed. In-depth interviews, a data collection technique of the qualitative research method, were conducted with ten businesswomen who are members of BUIKAD. As a result of these interviews, the importance and priority of time use for career-oriented working women and changes in the ways of solving household chores were observed. The benefits of economic independence and the process of transferring household chores were discussed, and it was concluded that the patriarchal approach perceived as power was reconstructed among women.