Karadeniz'de yayılışı olan Mentha L. türleri üzerinde korolojik, morfolojik, anatomik, sitolojik, ekolojik ve kimyasal araştırmalar

Abstract

Bu araştırma 1993-1996 yıllan arasında tarafımızdan Karadeniz bölgesinde 185 istasyondan toplanan 276 Mentha L. örneğine dayanarak hazırlanmıştır. Bölgede yayılışı saptanan taksonlar Mentha pulegiıım L., Mentha aquatica L., Mentha x dumetonım Schultes, Mentha suaveolens Ehrh., Mentha longifolia ( L.) Hudson subsp. longifolia, Mentha longifolia (L.) Hudson subsp. typhoides ( Briq.) Harley var. typhoides, Mentha spicata L. subsp. spicata, Mentha x villosa-nervata Opiz'dir. Bu taksonlardanMew///a x dumetonım Schultes ve Mentha x villosa-nervata Opiz Türkiyeden ilk defa tarafımızdan toplanmış ve bUdirilmiştir. Bu taksonlann araştırma bölgesindeki yayılışları saptanarak areal haritaları üzerinde gösterilmiştir. Çalışmanın morfoloji bölümünde kök, gövde, yaprak, çiçek ve meyva özellikleri saptanarak çizimlerle belirtilmiş ve taksonlann deskripsiyonlan yapılarak bir ayırım anahtarı hazırlanmıştır. Anatomik çalışmalarda kök, gövde enine, yaprak enine ve yüzeysel kesitler alınarak çizimleri yapılmıştır. Aynca kesitlerin fotoğraflan çekilerek çalışmaya eklenmiştir. Yaprak alt yüzeysel kesitlerde stoma frekanslan saptanmıştır. Sitolojik çalışmalarda kök ucu ezme preparatlarda kromozom sayılan belirlenmiş ve çekilen fotoğraflar çalışmada yer almıştır. Ekolojik çalışmalarda 103 lokaliteden alman toprak örneklerinde suyla doymuşluk, pH, CaC03, tuz oranı, Na+, K**, Ca4-1", Mg""" miktarlan saptanmıştır. Aynca sonuçlara ve yerinde yapılan gözlemlere göre taksonlann ekolojik özellikleri belirlenmiştir. Çalışmanın kimya bölümünde 8 Mentha taksonuna ait 78 örneğin GC/ MS ile analizi yapılarak uçucu yağlan TBAM"da belirlenmiştir. Sonuçlar tablolar halinde ilgili bölümde verilmiştir. Çalışma sonunda Türkiye Florasında uygulanan kareler için 6 yeni kayıt saptanmıştır.

Chorological, Morphological, Anatomical, Cytological, Ecological and Chemical Investigations on Mentha L. Species Distributed in the Black Sea Region This study is based on 276 Mentha L. specimens which were collected from 185 stations in Black Sea Region of Turkey between 1993-1996. The collected materials belong to the following 8 taxa: Mentha pulegium L., Mentha aquatica L., Mentha x dumetorum Schultes, Mentha suaveolens Ehrh., Mentha longifolia ( L.) Hudson subsp. longifolia, Mentha longifolia ( L.) Hudson subsp. typhoides ( Briq.) Harley var. typhoides, Mentha spicata L. subsp. spicata, Mentha x villosa-nervata. Among these taxa, Mentha x dumetorum and Mentha x villosa-nervata were collected for the first time by us. The distribution of these taxa have been indicated on the map. In the morphological part of this study, the morphological characters of root, stem, leaf, flower and fruit of Mentha taxa were investigated and related figures are given. The differences between the collected taxa are given in identification keys. Anatomical assays were carried out using transversal sections of the leaves and in surfacial surface section of leaves. At the same time the figures and photographs have been added in this study. Stomata frequencies of leaves were determined. On the cytological part of this study, somatic counts were carried out on root tips and illustrated with photographs. For ecological investigations, soil specimens were collected from 103 locations and water saturation, pH, CaC03, salt, Na+, K+, Mg^, Ca^contents were determined. The i ecological characteristics of Mentha taxa have been established based on chemical and physical results, as well as field observations. In the chemical part of in this study, 78 specimens belonging to 8 taxa, essential oil were analyzed by GC/ MS at TBAM. Results are given in the concerning part with tables. As a result of this study, six new records for North Anatolian grids were determined.