Fransızca öznellik ve Türkçe dilek-istek kipleri

Abstract

Fransızca “öznellik” (subjonctif) kipi ile Türkçedeki eşdeğeri olduğu öne sürülen “dilek-istek” kipinin dil tipolojisi ve karşıtsal dilbilgisi açısından ele alındığı bu çalışmada, hem biçimbilimsel hem de anlambilimsel bakımdan bu iki kip arasındaki farklılıkların benzerliklerden daha ön planda olduğu ileri sürülmektedir. Biçimsel açıdan Fransızcada tek bir biçimle karşımıza çıkan “öznellik” kipini, Türkçede dilek-istek bildiren {-E} biçimbiriminin yanında {-mElI}, {-Ebil-} ve {- sE} biçimbirimleri ile daha birçok başka sözcük türleri karşılamaktadır. Anlamsal açıdan ise, Fransızca “öznellik” kipinin kullanım alanlarının Türkçeye göre çok daha geniş olduğu görülmektedir. Fransızca öznellik kipinin kullanıldığı on dört alanı, Türkçede ne dilek-istek kipi ne de daha genel anlamda tasarlama kipleri karşılamaz. Fransızca öğretimi ve çeviriye yönelik dilbilgisi kitaplarında dilek-istek kipi olarak sunulan “öznellik” kipinin öğrenimi ve öğretimi konusunda karşılaşılan sorunun temelinde, bu kipin çekiminden daha çok, kullanım alanlarının tam olarak kavranamaması yatıyor olmalıdır. Bunun nedeni ise, kullanım alanlarının öğrenenin anadilindeki alanlarla birebir örtüşmemesi olmalıdır.Examining subjunctive mode in French and Turkish volitive mode which was suggested as its equivalent in terms of language typology and contrastive grammar, in this study it is asserted that the differences between these two modalities remain at front of the similarities with respect to both morphologic and semantics. The subjunctive mode appearing only with one morpheme in French in relation to morphologic corresponds to morphemes in Turkish stating volitive {-E} besides morphemes such as {-mElI}, {-Ebil-}, {-sE} and many other types of words. In relation to semantics, it is observed that the areas of usage concerning the subjective mode are more prevalent in comparison with Turkish. The fourteen areas of use for French subjective mode are corresponded to neither Turkish volitive nor event modality more generally. The problem encountered about learning and teaching of the subjunctive mode which is presented as volitive in the books of French language teaching and translation-oriented grammar may result from incomprehension of usage rather than its conjugation. The reason for this may be due to not corresponding the areas of use one to one with mother tongue’s usage.