Ders programı çizelgeleme problemi için 0-1 tamsayılı programlama modeli ve bir örnek uygulama

Abstract

Ders programı çizelgeleme problemi, başta üniversiteler olmak üzere bütün eğitim kurumlarında sıklıkla karşılaşılan, en yaygın zaman çizelgeleme problemlerinden birisidir. Çözümü gün geçtikçe zorlaşan bu problem, çeşitli kısıt yapıları dikkate alınmak koşuluyla, derslerin ve öğretim üyelerinin en uygun zaman dilimleri ve dersliklere atanmasını ifade etmektedir. Probleme özgü bu kısıt yapıları; eğitim kurumlarının özellikleri ve kuralları, öğretim üyelerinin talepleri, öğrencilerin istek ve önerileri gibi çeşitli faktörlere göre oluşturulmaktadır. Bu çalışmada, ders programı çizelgeleme problemi için öğretim üyelerinin istek ve taleplerini dikkate alan yeni bir 0-1 tamsayılı programlama modeli önerilmiştir. Önerilen bu matematiksel programlama modeli Uludağ Üniversitesinde yapılan bir örnek uygulama ile desteklenmiştir. Bu sayede matematiksel modelin bir gerçek hayat problemi üzerinde test edilmesi ve üretilen sonuçların analiz edilmesi sağlanmıştır. Yapılan uygulama çalışmasının sonuçları, önerilen matematiksel programlama modelinin kurum kurallarını ve öğretim üyelerinin tercihlerini karşılayan haftalık bir ders çizelgesinin elde edilmesinde verimli sonuçlar ürettiğini göstermektedir.

The course scheduling problem is one of the most common timetabling problems which are frequently encountered in all educational institutions, especially universities. This problem which is getting harder to solve day by day, means the assignment of the lessons and lecturers into the most suitable time-slots and classrooms, provided that various constraints are taken into account. These constraints peculiar to the problem are consisted due to various factors such as the characteristics and the rules of the educational institutions, preferences of lecturers, students’ requests and suggestions. In this study, a novel 0-1 integer programming model that considers preferences of lecturers is proposed for the course scheduling problem. The proposed mathematical model is also tested with a case study from Uludag University. Thus, the performance of the mathematical model can be tested and the results can be analyzed. The results of the carried out application show efficient results in preparing a course schedule that meets the preferences of the lecturers and complies with the rules of the institutions.