Anadolu’daki bazı aziz kültlerinin Geç Antik Çağ sonrasında Kuzeybatı Karadeniz’in sosyoekonomik ve dini yapısına katkısı

Abstract

Geç Antik Çağ’da Anadolu’da birçok dini kültün etkisi görülmektedir. Azizler özellikle, Anadolu ve imparatorluk sınırlarındaki çoğu yerleşimin dini yapısının gelişmesine ve şekillenmesine etki ederek dini yapıların inşa edilmesini hızlandırmıştır. Bu durum kentlerin gelişmesine ve zamanla zenginleşmesine katkı sunmuştur. Farklılık gösteren aziz kültleri, Anadolu’nun diğer bölgelerinde olduğu kadar Karadeniz ve yakın çevresinde de büyük öneme sahiptir. Karadeniz Bölgesi’nde etkin güce sahip olan azizlerin, inanış kapsamında pagan kültleri ve yerleşik inançlarından etkilendikleri belirlenmiştir. Batıdan doğuya Karadeniz Ereğlisi, Safranbolu, Bartın, Amasra, Sinop gibi çeşitli yerlerde görülen; Alypios Stylites, Georgios, Hyakinthos, Hypatius, Anthimus, Niketas, Nikholaos, Philaretos, Phokas, Stephanos ve Theodoros gibi bazı azizlerin, bölgenin dini inanışı, yapılaşması ve sosyoekonomisine katkısı incelenmiştir.The effects of many religious cults are visible in late antiquity in Anatolia. Especially the saints accelerated the construction of religious structures with their effects on the development and shaping of the religious structure of most settlements on the borders of Anatolia and the empire. Over time, this contributed to the development of cities and their enrichment. The differing saint cults have great importance in the Black Sea and its immediate surroundings as well as in other Anatolian regions. It was determined that the saints, who had effective powers in the Black Sea Region, were mostly influenced by pagan cults and the permanent and settled beliefs of regions. It is seen in various places from west to east such as Karadeniz Ereğlisi, Safranbolu, Bartın, Amasra, Sinop; The contribution of saints such as Alypios Stylites, Georgios, Hyakinthos, Hypatius, Anthimus, Niketas, Nikholaos, Philaretos, Phokas, Stephanos and Theodoros to the religious belief, structuring and socioeconomy of the region has been studied