Akut ve kronik böbrek yetmezlik hastalarında hiperkalemide gelişen EKG değişiklikleri ve kalsiyum/potasyum oranları ile ilişkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı acil serviste böbrek yetmezliğine ek olarak hiperkalemi tespit edilen hastalarda kalsiyum, potasyum düzeyi ve kalsiyum/potasyum oranının elektrokardiyografi (EKG) değişiklikleri ile ilişkisini araştırmaktır. Metod: Kesitsel tipte olan bu çalışma, 1 Kasım 2022 – 31 Ekim 2023 tarihleri arasında Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi (n=137) ve Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi (n=44) acil servislerinde böbrek yetmezliği tanısına ek olarak hiperkalemi (>5,5 mEq/L) saptanan olguların dosyalarının retrospektif olarak değerlendirilmesi ile gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Olguların %55,4’ü erkekti ve yaş ortalaması 68,31 ± 13,56 yıldı. Olguların %69,5’inin EKG’sinde en az bir patolojik değişiklik saptandı. En sık saptanan patolojik değişiklikler atrial fibrilasyon (%22,0) ve sivri T dalgasıydı (%20,3). Olguların %52,5’ine hemodiyaliz uygulandığı, %23,2’si YBÜ’ye yatırıldığı ve %15,8’inin hastane başvurusu sonrasındaki 30 gün içinde öldüğü saptandı. T dalgası inversiyonu saptananlarda potasyum düzeyi istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşüktü (6,42±0,77 vs 6,03±0,71, p=0,018). EKG’de herhangi bir patoloji saptananlarda kalsiyum (8,69±0,87 vs 8,36±0,85, p=0,037) ve kalsiyum/potasyum oranı istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşük saptandı (1,39±0,19 vs 1,32±0,2, p=0,036). Sivri T dalgası saptananlarda kalsiyum/ potasyum oranı istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşüktü (1,36±0,2 vs 1,27±0,2, p=0,016). Hastanede veya 30 gün içinde ölen olguların kalsiyum/ potasyum düzeyi istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha düşük, potasyum düzeyi ise daha yüksekti (p<0,05). Sonuç: Bu çalışmada, acil servise böbrek yetmezliği tanısına ek olarak hiperkalemi ile başvuran her 10 olgudan 7’sinde kliniğe EKG patolojisi eşlik ettiği saptanmıştır. EKG’de patoloji saptanma durumu daha düşük kalsiyum düzeyi ve kalsiyum/potasyum oranı ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca ilk 30 günde mortalite oranları, potasyum düzeyinin artışı ve kalsiyum/potasyum oranının azalışı ile ilişkili bulunmuştur.Aim: The aim of this study was to investigate the relationship between calcium, potassium levels and calcium/potassium ratio with electrocardiographic (ECG) changes in patients with hyperkalemia in addition to renal failure in the emergency department. Methods: This cross-sectional study was conducted by prospectively evaluating the files of patients with hyperkalemia (>5.5 mEq/L) in addition to renal failure in the emergency departments of Bursa Uludağ University Faculty of Medicine Hospital (n=137) and Bursa Yüksek İhtisas Training and Research Hospital (n=44) between November 1, 2022 and October 31, 2023. Results: 55.4% of the patients were male and the mean age was 68.31 ± 13.56 years. At least one pathologic change was detected in the ECG of 69.5% of the patients. The most common pathologic changes were atrial fibrillation (22.0%) and peaked T wave (20.3%). Hemodialysis was performed in 52.5%, 23.2% were hospitalized in the ICU and 15.8% died within 30 days of admission. Potassium levels were significantly lower in patients with T wave inversion (6.42 ± 0.77 vs 6.03 ± 0.71, p = 0.018). Calcium level (8.69 ± 0.87 vs 8.36 ± 0.85, p = 0.037) and calcium/potassium ratio (1.39 ± 0.19 vs 1.32 ± 0.2, p = 0.036) were significantly lower in those with any pathology on ECG. The calcium/potassium ratio was significantly lower in patients with peaked T waves (1.36 ± 0.2 vs 1.27 ± 0.2, p = 0.016). Calcium/potassium levels were significantly lower and potassium levels were higher in patients who died in the hospital or within 30 days (p<0.05). Conclusion: In this study, in 7 out of 10 patients who presented to the emergency department with hyperkalemia in addition to a diagnosis of renal failure, ECG pathology accompanied the clinic. ECG pathology was associated with lower calcium levels and calcium/potassium ratio. In addition, mortality in the first 30 days was associated with increased potassium levels and decreased calcium/potassium ratio.