Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) bitkisinde denizyosunu uygulamalarının meydana getirdiği metabolik etkilerin belirlenmesi

Abstract

Biyolojik çeşitliliği zengin bir ülke olan Türkiye’ de tıbbi ve aromatik bitkiler önemli bir yere sahiptir. Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) ülkemizin kuzeybatısından güneybatısına kadar uzanan bölgede farklı lokasyonlarda yayılış gösteren ve ticari önemi olan bir türdür. İçerdiği etken maddelerden dolayı sağlık alanında kullanımının artması ve bitkinin yapraklarının çay olarak tüketilmesi Anadolu adaçayı bitkisinin popüleritesini gün geçtikçe arttırmaktadır. Deniz yosunları deniz çevrelerinde yetişen makro alglerdir. Deniz yosunu bünyesinde bulunan organik asitler ile makro ve mikro elementlerin ve çeşitli bitki büyüme düzenleyicilerinin varlığı nedeniyle, bitki destekleyici bir ürün olarak kullanım potansiyeline sahiptir. Bu nedenle son yıllarda deniz yosunu özütlerinin tarım ürünlerinin yetiştiriciliğinde kullanılması önem kazanmıştır fakat uygulama şekilleri ve dozlarının hangi bitkide hangi etkiyi yaratacağı henüz tam olarak belirlenmemiştir. Anadolu adaçayı türünde deniz yosunu uygulamasına ait literatürde herhangi bir çalışma mevcut değildir. Bu çalışmada Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) bitkisinde farklı dozlarda (0.25 g/L, 0.5 g/L, 1 g/L ve 2 g/L) deniz yosunu uygulamalarına bağlı olarak toplam fenolik madde içeriği, antioksidan kapasite (CUPRAC ve DPPH) ve antioksidatif enzim (SOD ve CAT) aktiviteleri ve glutatyon içeriğindeki değişimler incelenmiştir. Çalışmada, Anadolu adaçayı bitkilerindeki oksidatif yanıtlar ve toplam fenolik madde içeriği, antioksidan kapasite bakımından sonuçlar değerlendirildiğinde 1 g/L deniz yosunu özütünün uygulama dozu olarak uygun olabileceği belirlenmiştir. Bundan sonraki çalışmalarda, Anadolu adaçayı bitki türünde farklı deniz yosunu içeriklerinin etkileri, çeşitli dozlar ve uygulama şekilleri bakımından değerlendirilerek yeni çalışmalarla detaylandırılması önerilmiştirMedicinal and aromatic plants have an important place in Turkey with rich biological diversity. Anatolian sage (Salvia fruticosaMill.) is a commercially important species with a cultivation region that extends from the northwest to the southwest of our country. Due to the active ingredients of Anatolian sage, the increase in its use in health and the consumption of its leaves as tea enhance the popularity of this species day by day. Seaweeds are macro algae that grow in marine environments. Due to the presence of organic acids, macro and micro elements and various plant growth regulators in seaweed, it has the potential to be used as a plant support product. For this reason, the use of seaweed extracts in the cultivation of agricultural products has gained importance in recent years, but the application methods and doses have not yet been fully determined. There is no study in the literature on the application of seaweed on Anatolian sage species. In this study, some metabolic responses [total phenolic content, antioxidant capacity (CUPRAC and DPPH), antioxidant enzymes (SOD and CAT) activities and glutathione content] in Anatolian sage plants exposed to various doses (0.25 g/L, 0.5 g/L, 1 g/L, and 2 g/L) of seaweed, were investigated. When the results were evaluated in terms of oxidative responses, total phenolic substance content and antioxidant capacity of Anatolian sage (Salvia fruticosa) plants, it was determined that 1 g/L seaweed extract may be appropriate as an application dose. Detailed studies are recommended for evaluating the effects of different seaweed contents on Anatolian sage plant species in terms of various doses and application methods.