Deprem anı ve sonrası sürecin bireyin dini duygu ve düşüncelerine etkisi (6 şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli deprem örneği)

Abstract

Ülkemiz bulunduğu konum itibarı ile Alp Himalaya deprem kuşağında yer almakta olduğundan deprem tehlikesiyle karşı karşıyadır. Yakın tarihli depremlerimize bakıldığında 1999 Marmara ve Düzce depremi, 2003’te Bingöl depremi, 2011’de Van depremi, 2020’de Elâzığ ve İzmir depremi ve son olarak 2023’te tüm ülkemizi derinden sarsan ve birçok ilimizi etkileyen Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem meydana gelmiştir. Bu depremler bireyleri, yalnızca fiziksel açıdan etkilemekle kalmayıp aynı zamanda psikolojik sıkıntıları da beraberinde getirmiştir. Biz de bu çalışmada depremlerin; bireylerin ibadet pratiklerinde, dini duygu, düşünce ve din eğitimine yönelmelerinde herhangi bir değişiklik meydana getirip getirmediğini saptamaya çalıştık. Bu çalışmada, depremden en çok etkilenen Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman ve Diyarbakır’da 11’i kadın 19’u erkek olmak üzere toplam 30 birey ile nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmamız dört bölüm ve sonuç şeklindedir. Çalışmanın birinci bölümünde konunun teorik ve kavramsal çerçevesine değinilmiştir. İkinci bölümünde, depremi yaşayan bireylere göre depremin oluş sebebi, dini başa çıkma ve dua etme durumları gibi depremin çeşitli yönlerden birey üzerindeki etkilerine değinilmiştir. Üçüncü bölümünde deprem sonrası toplumsal ilişkiler, toplumun devlete güveni gibi depremin çeşitli yönlerden sosyal yapıya etkisi hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde, depremden dolayı bireylerin dini eğitimlerindeki değişim, depremzedelerde görülen dini eğilimler ele alınmıştır. Sonuç ve tartışma bölümünde ise çalışmanın genel bir değerlendirilmesi yapılıp önerilerde bulunulmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular neticesinde depremin, bireylerin dini duygu, düşünce ve dini eğilimlerine etki ettiğini söylemek mümkündür. Nitekim bireyler, deprem sebebiyle hayatlarına yeni anlamlar yüklemiş ve dinin olumlu etkisini kullanarak depremi kabullenip dini eğitimlerinde değişikliğe gittikleri anlaşılmıştır.

Since our country is located in the Alpine Himalayan earthquake belt due to its location, it is faced with the danger of earthquakes. When we look at our recent earthquakes, the Marmara and Düzce earthquakes in 1999, the Bingöl earthquake in 2003, the Van earthquake in 2011, the Elâzığ and İzmir earthquakes in 2020, and finally two major earthquakes centered in Kahramanmaraş in 2023, which deeply shook our entire country and affected many provinces. These earthquakes not only affected individuals physically, but also brought psychological problems. In this study, we tried to determine whether the earthquakes caused any changes in individuals' worship practices, religious feelings, thoughts and orientation towards religious education. In this study, interviews were conducted with a total of 30 individuals, 11 women and 19 men, in Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman and Diyarbakır, which were most affected by the earthquakes, using the interview technique, one of the qualitative research methods. Our study consists of four chapters and a conclusion. In the first part of the study, the theoretical and conceptual framework of the subject was mentioned. In the second part, according to the individuals who experienced the earthquake, the effects of the earthquake on the individual in various aspects such as the cause of the earthquake, religious coping and prayer situations were mentioned. In the third part, information about the effects of the earthquake on the social structure in various aspects such as social relations after the earthquake, society's trust in the state. In the fourth section, the effects of the earthquake on individuals' religious.