Bir süt işletmesinde işlenen inek sütlerinde somatik hücre sayısının dört yıllık periyottaki değişiminin incelenmesi

Abstract

Çalışma, dört yıllık periyot boyunca bir süt işletmesinde işlenen inek sütlerinin somatik hücre sayısı yönünden kalitesinin mevcut yasal düzenlemeler açısından değerlendirilmesi, somatik hücre sayısının yıllara göre ve ayrıca farklı yılların aynı mevsim ve ayları arasındaki değişiminin belirlenmesi amacı ile yapıldı. Bu amaçla, 2005-2008 yılları arasında bir süt işletmesine işlenmek üzere getirilen toplam 1278 adet inek sütü örneğinin mililitresindeki somatik hücre sayısı, direkt mikroskobik sayım metodu ile belirlendi. Elde edilen değerlerin aylık geometrik ortalamaları alınarak somatik hücre sayısındaki değişimlerin yıl, yıllar arasında aynı mevsim ve aylar ile ilişkili olup olmadığını incelemek için istatistiksel analizler yapıldı. 2005 yılında ortalama 96.130 adet/ml, 2008 yılında 104.190 adet/ml bulunan somatik hücre sayısının yıllara göre değişiminin önemli olduğu belirlendi (p<0.05). Somatik hücre sayısının mevsimsel olarak dağılımında, en yüksek ortalama sayının 2008 yılının yaz mevsiminde (111.850 adet/ml), sonrasında 2007 yılının ilkbahar (110.620 adet/ml) mevsiminde bulunduğu, değerler arasındaki farklılığın da önemli olduğu (p<0.001) saptandı. Somatik hücre sayısının, Mart ayında en düşük değerde (60.000 adet/ml), Eylül ayında ise en yüksek değerde (122.210 adet/ml) olduğu, aylık ortalama değerlerin yıllar arasındaki dağılımında, Mart, Nisan, Haziran ve Temmuz ayları arasındaki farklılığın p<0.001 düzeyinde önemli bulunduğu belirlendi. Çalışma sonucunda, dört yıllık periyotta işlenen inek sütlerinin somatik hücre sayısı yönünden Türk Gıda Kodeksi ve Avrupa Birliği Komisyonu’nun ilgili tebliğlerinde belirtilen limitlere uygun hatta oldukça altında bulunduğu, somatik hücre sayısında yıllara göre ve ayrıca farklı yılların aynı mevsim ve ayları arasındaki değişimlerin istatistiksel olarak önemli olduğu saptandı.This study was conducted to determine the somatic cell counts of cows’ milks processed in a dairy plant for four years’ period for both defining not only annual but also seasonal and monthly variations in the counts within a specific year, and for evaluating these results based on currently valid regulations. For this, somatic cell count per milliliter of 1278 cows’ milks, which were sampled during processing in a dairy plant between 2005-2008, was determined by direct microscopic count method. The monthly geometric means of somatic cell counts were calculated, and subjected to statistical analysis to determine relevance in somatic cell count variations between years and between seasons and months of different years. The mean somatic cell count variations between years 2005 and 2008, which were 96.130 cell/ml and 104.190 cell/ml, respectively, were determined as significant (p<0.05). Analysis of seasonal variations in mean somatic cell counts revealed highest counts for Summer 2008 (111.850 cell/ml) followed by Spring 2007 (110.620 cell/ml), and the differences between the counts of these two seasons were significant (p<0.001). Mean monthly counts were the lowest in March (60.000 cell/ml), and the highest in September (122.210 cell/ml); and there were meaningful differences (p<0.001) between March, April, June and July counts in four years period. Results indicate that the somatic cell counts of cows’ milks processed in a dairy plant for four years’ period are in accordance with, even considerably lower than, the limits indicated in the related regulations of the Turkish Food Codex and of the European Union Commision; and that monthly and seasonal variations in counts of different years were statistically significant.