Biyolojik tedavi alan hastalarda potansiyel ilaç-ilaç etkileşmelerinin araştırılması

Abstract

Biyolojik ajanlar immünomodülatör ilaçlar olup klinikte son 20 yıldır giderek artan şekilde kullanılmaktadırlar. Başlıca biyolojik ajanlar; Anti Tümör Nekrozis Faktör (TNF) ajanlar, İnterlökin (IL)-1, IL-6, IL-17, IL-12/23 inhibitörleri, B hücre hedefli ajanlar ve T hücre kostimülasyon blokajı yapan ajanlar olup romatoid artrit, spondiloartropatiler, psöriatik artrit, psöriazis, inflamatuar barsak hastalıkları, Behçet hastalığı, Takayasu hastalığı, üveit ve otoinflamatuar hastalıklar gibi birçok hastalıkta kullanılmaktadır. Bu çalışmada Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Dahiliye Polikliniğine başvuran ve biyolojik ajan tedavisi alan 407 hastada, eşlik eden kronik hastalıkları, kullandıkları biyolojik ajanlar, kullandıkları diğer ilaçlar ve potansiyel ilaç-ilaç etkileşme (PİİE) oranları araştırıldı. PİİE için Lexicomp ve Medscape ilaç etkileşimi tarama araçları kullanıldı. Ciddi PİİE olarak Lexicomp tarama aracı ile ‘X’ ve ‘D’ kategorileri, Medscape tarama aracı ile ‘Kontrendike’ ve ‘Ciddi etkileşme’ kategorileri kabul edildi. Çalışmamızda hastalarda en sık kullanılan biyolojik ajanlar adalimumab, infliksimab ve etanerserpt, en sık biyolojik ajan kullanılan hastalıklar ankilozan spondilit, psöriazis ve romatoid artrit, en sık eşlik eden kronik hastalıklar hipertansiyon ve diyabetes mellitus idi. Çalışmamızda ciddi PİİE oranları; Lexicomp tarama aracı ile %9,6 bulundu, Medscape tarama aracı ile %20,1 olarak daha yüksek saptandı. Ciddi PİİE riski kullanılan ilaç sayısı ≥ 5 ve kronik hastalık yükü (CCI puanı ≥ 3) yüksek olanlarda daha fazlaydı. Biyolojik ajanlarla en sık ciddi PİİE riski olan ilaçlar; leflunomid, hidroksiklorokin ve azatioprin idi. Sonuç olarak, bu çalışmada biyolojik ajan kullanan hastalarda farklı tarama araçlarıyla %10-20 oranlarında ciddi PİİE görüldü. Bu nedenle biyolojik ajanları seçerken hastaların kullandıkları diğer ilaçlar da göz önüne alınarak PİİE riskini azaltacak şekilde tedavi yönetilmelidir.Biological agents are immunomodulatory drugs and have been used increasingly used in the clinics over the last 20 years. Major biological agents; Anti Tumor Necrosis Factor (TNF) agents, Interleukin (IL)-1, IL-6, IL-17, IL-12/23 inhibitors, B cell targeting agents and T cell costimulation blocking agents are used in many diseases such as rheumatoid arthritis, spondyloarthropathies, psoriatic arthritis, psoriasis, inflammatory bowel diseases, Behçet's disease, Takayasu's disease, uveitis and autoinflammatory disease. In this study, concomitant chronic diseases, biological agents used, other drugs used and potential drug-drug interaction (PDDI) rates were investigated in 407 patients who applied to Bursa Uludağ University Hospital General Internal Medicine Outpatient Clinic and received biological agent treatment. Lexicomp and Medscape drug interaction screening tools were used for PDDI. As serious PDDI, 'X' and 'D' categories were accepted by the Lexicomp screening tool, and 'Contraindicated' and 'Serious - use alternative’ categories were accepted by the Medscape screening tool. In this study, the most frequently used biological agents in the patients were adalimumab, infliximab, and etanerserpt, the diseases for which the most frequently used biological agents were ankylosing spondylitis, psoriasis and rheumatoid arthritis, and the most frequently accompanying chronic diseases were hypertension and diabetes mellitus. In this study, serious PDDI rates was found to be 9.6% with the Lexicomp screening tool, and was found to be higher at 20.1% with the Medscape screening tool. The risk of serious PDDI was higher in those with a high number of medications used ≥ 5 and a high chronic disease burden (CCI score ≥ 3). Biological agents and drugs with the most common risk of serious PDDI were; leflunomide, hydroxychloroquine and azathioprine. As a result, in this study, serious PDDI was observed in 10-20% of patients using biological agents with different screening tools. Therefore, when choosing biological agents, treatment should be managed to reduce the risk of PDDI, taking into account other drugs used by patients.