Türkiye’de alternatif uyuşmazlık çözümüne yeni bir yol: Med-arb (arabuluculuk-tahkim)

Abstract

Türkiye’de alternatif uyuşmazlık çözümlerine yönelik farkındalığın ve artan talebin bir sonucu olarak, mevcut yöntemlerin dışında başka usul arayışları doğmuştur. Dünya çapında med-arb (“med”iation-“arb”itration) olarak bilinen alternatif uyuşmazlık çözüm yolunun, son dönemde ülkemizde de gündeme geldiğini görmekteyiz. Özellikle ticari nitelikteki uyuşmazlıklarda daha fazla avantaj sağlayan med-arb, esasen arabuluculuk ve tahkim yollarını aynı süreç içerisinde barındıran karma (çift yapılı) bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoludur. Ülkemizde med-arb’ın şimdiye dek katettiği yol, kazandıracakları ve çıkabilecek sorunların dünya uygulamalarıyla karşılaştırılarak işleneceği bu çalışmanın, med-arb’ın bilinirliğine, geliştirilmesine ve işletilmesine katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. Bu tezde; uyuşmazlık çözümünde alternatif yollar anlayışına değinilerek, dünyada yer alan alternatif uyuşmazlık çözüm yolları(ADR) genel hatlarıyla ele alınacak(i), arabuluculuk ile tahkim kavramları küresel literatürde açıklanıp ülkemiz temelinde hukuku ve uygulamaları tartışılacak(ii), sonrasında karma alternatif uyuşmazlık çözümlerine değinilecek ve bunlardan med-arb yolu detaylarıyla açıklanacak(iii), ülkemizde Med-Arb’ın görünüşü ve İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) tarafından çıkarılan Arabuluculuk-Tahkim Kuralları incelenecek(iv), toplumumuzun alternatif uyuşmazlık çözümü kavramına yıllardan beri gelen yaklaşımı ile zorunlu arabuluculuk ve mevcut alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının ülkemizdeki başarı tablosu göz önünde bulundurularak, yeni bir yol olan med-arb’ın ülkemizde uygulanabilirliği tartışılarak son olarak ülkemizde med-arb’ın olumlu yönleri ve meydana gelebilmesi muhtemel sorunlar ile bunlara ilişkin çözüm önerileri ortaya konulacaktır.(v)As a result of the awareness and increasing demand for alternative dispute resolutions in Türkiye, searching for other methods has emerged besides the existing methods. We see that the alternative dispute resolution method, known worldwide as "med-arb", has recently come to the fore in our country as well. Med-arb, which provides more advantages especially in commercial disputes, is essentially a mixed (dual-structured) alternative dispute resolution method that includes mediation and arbitration in the same process. In this thesis; by referring to the understanding of alternative means in dispute resolution, alternative dispute resolution methods (ADR) in the world will be discussed in general terms(i), the concepts of mediation and arbitration will be explained in the global literature, and its law and practices will be discussed based on our country(ii), afterward, mixed alternative dispute resolutions will be mentioned and explained med-arb in detail (iii), the appearance of the med-arb in our country and the Mediation-Arbitration Rules issued by the Istanbul Arbitration Center (ISTAC) will be examined(iv), considering our society's approach to the concept of alternative dispute resolution and the success of compulsory mediation and existing alternative dispute resolution methods in our country, the applicability of med-arb, which is a new way in our country, will be discussed, and finally, the positive aspects of med-arb in our country and its emergence, possible problems and solutions for them will be presented.(v)