Hibrid ayçiçeği genotiplerinde korelasyon ve path analizi

Abstract

Bu çalışma yeni geliştirilen hibrid ayçiçeği genotiplerinde tane verimi ve verimle ilişkili bazı özellikler arasındaki ilişkilerle bu özelliklerin tane verimi üzerine olan doğrudan ve dolaylı etkileri belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada, 5 hat ve 5 tester line x tester melezleme yöntemine göre melezlenmiş, böylece 25 F1 hibridi genetik analizler için geliştirilmiştir. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından geliştirilen 10 ebeveyn hat ve 25 F1 dölünden oluşturulan hibrid populasyonunda korelasyon ve path analizleri yapılmıştır. Araştırmada % 50 çiçeklenme gün sayısı, olgunlaşma gün sayısı, bitki boyu, tabla çapı, 1000 tane ağırlığı, ham protein oranı, yağ oranı ve yağ verimi gibi belirli agronomik ve teknolojik özellikler ölçülmüştür. Sonuçlar tane verimi ile bitki boyu, tabla çapı, 1000 tane ağırlığı, % 50 çiçeklenme gün sayısı ve yağ verimi arasında pozitif yönde önemli korelasyonlar olduğunu ortaya koymuştur. Öte yandan, tane verimi ile yağ oranı, ham protein oranı ve olgunlaşma gün sayısı arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Path analizinden elde edilen Path katsayıları tane verimi üzerine tabla çapının en yüksek pozitif yönde doğrudan etkiye sahip olduğunu ve bunu yağ veriminin negatif yöndeki doğrudan etkisinin izlediğini göstermiştir. Tabla çapı ve yağ veriminin tane verimine doğrudan etkilerinin büyüklüğü sırasıyla % 51.7 ve % 43.5'tir. Bununla birlikte, yağ verimi tabla çapı üzerinden % 50.5’lik payla pozitif yönde en yüksek dolaylı etkiye sahip olmuştur. Bu sonuçlar, tane verimini arttırmak için yapılacak ıslah programlarında, tabla çapı, bitki boyu, % 50 çiçeklenme gün sayısı ve 1000 tane ağırlığı için pozitif yönde seleksiyonlarla başarılı sonuçlar elde edilebileceğini göstermiştir.This study was carried out to determine the relationships between various traits associated with yield and seed yield of new-improved sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids, as well as the direct and indirect effects of these traits on seed yield. In the current study, five lines and five testers were crossed in a line x tester mating design, thus 25 F1 hybrids were developed for genetic analysis. Correlation and path analyses were performed on a hybrid population of 25 F1’s and 10 parents improved by Faculty of Agriculture, Bursa Uludağ University. Certain agronomical and technological traits such as days to 50 % flowering, days to maturing, plant height, head diameter, 1000-seed weight, seed yield, crude protein ratio, oil percent and oil yield were measured. The results revealed that there were significant positive correlations between the seed yield and the plant height, head diameter, 1000-seed weight, days to 50 % flowering, and oil yield. On the other hand, the relationships between the seed yield and oil percent, crude protein ratio and days to maturing were not statistically significant. The path coefficients from path analysis indicated that head diameter had the maximum positive direct effect on seed yield, followed by negative direct effect of oil yield. The magnitudes of the direct effects of head diameter and oil yield on the seed yield were 51.7 % and 43.5 %, respectively. However, oil yield had the highest indirect effect with a 50.5% share over the table diameter. These results revealed that in the breeding programs to be done to increase the seed yield, successful results could be obtained with selections in positive direction for head diameter, plant height, days to 50 % flowering and 1000 grain weight.