Eugène Ionesco’nun iki farklı son perdeli oyununun çevirilerinin incelenmesi: “Amédée ya da Ondan Nasıl Kurtulmalı”

Abstract

Yazınsal çevirinin sorunları üzerine günümüzde çok sayıda araştırma yapılmış olsa da, bu, tiyatro çevirisi için geçerli değildir. Bu alandaki çalışmaların ve eleştirilerin azlığından dolayı, tiyatro çevirilerinde halen üzerinde durulacak bir çok sorun mevcuttur. Tiyatro metninin seyirci karşısına çıkacak bir sahne metni olarak çevrilmemesinin yanı sıra, hedef topluma farklı sözcelemlerin ve kültürel ifadelerin aktarımının ikinci planda kalması karşımıza çıkan sorunlardandır. Bu duruma farklı bir bakış açısı getirmek amacıyla, XX. yüzyıla yeni bir tiyatro akımıyla damgasını vuran, trajikomik bir düzlemde ölüm, yalnızlık ve iletişimsizlik gibi konuları ele alan uyumsuz tiyatronun öncülerinden Eugène Ionesco’nun “Amédée Ya Da Ondan Nasıl Kurtulmalı” oyununu seçtik. Çünkü, Ionesco yazdığı tiyatro metinlerinin sadece diyaloglardan oluşmadığını aynı zamanda sahne düzeni ve görsel unsurların da ön planda olduğunu belirttiğinden, söz konusu oyun için iki farklı son yazmıştır. Çalışmamızda, oyunun üçüncü perdesinin farklı yıllarda ve farklı çevirmenler tarafından Türkçe’ye ve İngilizce’ye çevirileri üzerine çeviri incelemesi yaparak tiyatro çevirisi alanına katkı sağlamayı amaçlamaktayız.Although there are many researches on the problems of literary translation today, the same thing is not valid for theatre translation. Due to limited number of studies and criticisms in this area, there are many issues to be considered in theatre translation. That the theatre texts are not translated as texts to be staged in front of an audience and that the different words and cultural expressions to be translated into the target society are of secondary importance are problems faced. In order to bring a different perspective to this issue, we chose Eugène Ionesco’s "Amédée or How To Get Rid of It" play which is about death, loneliness and lack of communication on a tragicomic platform, which marked its label on the XX. Century with a new theatre trend. Because Ionesco highlights that his plays do not include just dialogues but stage set and visual elements, he wrote two different ends for his play. We aim to contribute to the area of theatre translation by analyzing the Turkish and English translations of the third stage of the play translated in different years and by different translators.