Farklı hammadde ve örme yapılarındaki sporcu giysilerinin termofizyolojik konfor ve aerobik performans özelliklerinin araştırılması

Abstract

Spor giysiler, giysinin kullanılacağı iklim koşullarına ve yapılan aktiviteye bağlı olarak vücut ısıl dengesini sağlamalıdır. Bu nedenle bu giysilerin özellikle antrenman sırasında oluşan fazla ısı ve teri hızlı bir şekilde atıp sporcuyu konforlu hissettirmesi gerekir. Uludağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) tarafından desteklenen bu çalışmada iki farklı grup kumaş numuneleri ürettirilmiş ve bu kumaş gruplarının ısıl direnç, su buharı direnci, hava geçirgenliği, genel nem yönetim özellikleri test edilmiştir. Test sonuçlarına göre kumaşların konfor özellikleri hakkında yorumlar yapılmıştır. Daha sonra bu kumaş gruplarından seçilen 5 farklı kumaş numunesi daha önce belirlenen model ve ölçülerde diktirilerek giyim denemelerinde kullanılmıştır. Objektif testler sonucunda en yüksek hava geçirgenliği ve nem yönetimi özelliği gösteren TS kodlu Tencel® süprem kumaştan yapılan giysi numunesinde ölçülen dört vücut bölgesi için de mikroklima sıcaklık ve bağıl nem verilerinin diğer kumaş tiplerinden daha düşük olduğu görülmüştür. Terleyen Sıcak Plaka test sonuçlarına göre su buharı direnci en düşük ikinci yapıya sahip, termal manken test sonuçlarına göre ise en düşük su buharı direncine sahip olan PM kodlu poliester meş örgü yapılı kumaşın ise ölçülen dört vücut bölgesi için de mikroklima bağıl nem değerleri diğer giysilerden daha düşük olarak bulunmuştur. Bunun nedeni gözenekli yapının su buharı geçişine kolaylık sağlaması sonucu mikroklima bağıl nem değerlerinin düşmesidir. Genel olarak tüm vücut bölgelerinde en sıcak ve en nemli ölçülen giysi yapısı terleyen sıcak plaka test cihazı ölçümlerine göre en yüksek ısıl direnç, termal manken sonuçlarına göre en yüksek su buharı direnci gösteren PPS kodlu pamuk/poliester giysi olmuştur. Objektif ölçüm sonuçlarına göre hava geçirgenliği ve nem yönetimi yüksek, su buharı direnci düşük kumaş yapılarının giyim denemesi sırasında mikrokima sıcaklık ve bağıl nem değerlerinin daha düşük olduğu görülmüştür. Isıl direnç ve su buharı direnci yüksek kumaş yapılarının ise mikroklima sıcaklık ve bağıl nem değerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Subjektif ölçüm sonuçlarına göre ise mikrokima bağıl nem ve sıcaklık değeri daha düşük ölçülen giysiler denekler tarafından daha düşük sıcaklıkta ve konforlu olarak değerlendirilmiştir. Bir başka deyişle objektif test sonuçları ile subjektif değerlendirme sonuçları birbirini desteklemiştir. Ayrıca TS ve PM kodlu numunelerin VO2maks değerleri ve nabız değerlerinin de diğerlerinden daha düşük olması nedeniyle antreman sırasında sporcuları daha az zorladığı ve bu giysilerin giyildiği durumda aktivitenin diğerlerinden daha fazla sürdürülebileceği söylenebilir.

Sport clothes, depending on the climatic conditions and the activity being performed, should provide body heat balance. So, these clothes must enable to thrown away excess heat and sweat during training to feel comfortable by athletes. This study was supported by Uludag University Scientific Research Project Unit (BAP). For this study, two different groups of fabric samples were produced and thermal resistance, water vapor resistance, air permeability, general moisture management properties of these fabrics were tested. Comfort properties of examined fabrics and evaluations of test results were given in the study. After that five fabric samples were chosen and tailored with same design and size to take place in wear trials. It has been found that for the four measured body regions TS coded Tencel® t-shirt sample, which has the highest air permeability and moisture management property, was showed the lowest microclimate temperature and relative humidity values. The PM-coded polyester meshed knitted fabric showed the lowest microclimate relative humidity values in four measured body regions, which has the lowest water vapor resistance values according to Sweating Hot Plate and Thermal Manikin test results. This is due to porosity of fabric which enables transfer of water vapor easily and decreases microclimate relative humidity values. The highest microclimate temperature and relative humidiry values were found PPS coded cotton polyester t-shirt sample which has the highest thermal resistance value according to sweating hot plate test results and the highest water vapor resistance value according thermal manikin test results. The fabrics which have the highest air permeability, moisture management and water vapor permeability values were showed the lowest microclimate temperature and relative humidity values. On the other hand, the highest thermal resistance and water vapor resistance value fabrics were showed the highest microclimate temperature and relative humidity value. According to the subjective measurement results, the lowest relative humidity and temperature value garmets were evaluated by the subjects as lower temperature and comfortable. So it can be said, objective test results and subjective evaluation results supported each other. Also, it was observed that TS and PM coded t-shirt samples have the lowest VO2max and heart rates than the other garments. As a result, athletes are less forced during the training and that the activity can be maintained more than the others in the case of wearing these clothes.