Sınav çizelgeleme probleminde sınıf ve gözetmen atamaları için iki aşamalı bir çözüm yaklaşımı

Abstract

Bu çalışmada, sınav çizelgeleme problemi için hedef programlama tabanlı bir çözüm yaklaşımı önerilmektedir. Yakın tarihli başka bir çalışma kapsamında çeşitli kriterler dikkate alınarak sınavların zaman dilimlerine atanması için bulanık mantık ve hedef programlama tabanlı bir yaklaşım geliştirilmiştir. Bu çalışmada ise sınav çizelgesinin tamamlanması amacıyla zaman dilimlerine atanmış olan sınavların, sınıf ve gözetmen atamalarının yapılması için iki aşamalı öncelikli hedef programlama tabanlı bir yaklaşım kullanılmıştır. Geliştirilen yaklaşımda, söz konusu hedef programlama modelleri ardışık olarak çözülerek, problem boyutunda azalma ve çözüm süresinde iyileşme sağlanması amaçlanmıştır. Önerilen yaklaşım, gerçek bir sınav çizelgeleme problemine uygulanmıştır. Elde edilen çizelgenin gerçek hayattaki çizelgeyle derslik kapasite kullanım oranları, toplam kullanılan derslik ve buna bağlı olarak gözetmen sayıları gibi çeşitli performans kriterleri açısından karşılaştırılması sonucunda önerilen yaklaşımın daha iyi sonuçlar ürettiği görülmüştür. Çalışma kapsamında, gözetmen tercihlerinin ve gözetmen başına sınav sürelerinin de dikkate alınmasıyla, gözetmenler için uygunluk ve iş yükü dengesinin de iyileştirilmesi sağlanmıştır. Buna ek olarak, atamaların gerçekleştirilme süreleri açısından da uzun süreler gerektiren gerçek-hayat problem çözüm süreci ile karşılaştırıldığında, önerilen yaklaşım kullanılarak çok daha kısa sürede atamalar gerçekleştirilebilmektedir.

: In this study, a goal programming-based solution approach is proposed for exam timetabling problem. A fuzzy logic and goal programming-based approach is developed in a recent study for assigning exams to time slots considering some criteria. In this study, to complete the exam schedule, classroom and proctor assignments are performed for the exams assigned to time slots earlier using a two-phase preemptive goal programming-based approach. By solving the corresponding goal programs consecutively, it is aimed at decreasing problem size and improving solution time. Proposed approach is illustrated with a real-life problem. Comparing the resulted exam schedule with the real-life exam schedule in terms of some performance criteria, such as classroom utilizations, total number of classrooms and thus the number of required proctors, yields that the proposed approach produces better results. Considering proctor preferences and exam durations per proctor, it is also possible to improve proctor satisfaction and balance their workloads. Additionally, compared with the long durations spent for performing the allocations in the real-life problem, it is possible to perform the allocations much shorter time periods using the proposed approach.