İnmeli hastalarda bilişsel fonksiyonlar ve fonksiyonel sonuca etkileri

Abstract

Çalışma, inmede hasta özellikleri ile rehabilitasyon sonuçlarının ilişkisi ve bilişsel bozuklukların prognostik değerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Bursa Devlet Hastanesi Nöroloji kliniklerine akut inme nedeniyle yatırılan 25 olguya BT ile intraserebral hemoraji ya da tromboembolik olaya bağlı inme tanısı kondu. Tüm olguların yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, etyolojik faktör (kanama / tıkanma), tutulan hemisfer, plejik / parezik olma durumu gibi klinik özellikleri yanında, 1. hafta ve 1. ayda FBÖ ve bilişsel fonksiyonları değerlendirildi. Çalışma sonucunda yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, tutulan hemisfer, serebrovasküler risk faktörleri ve plejik / parezik olma durumu ile fonksiyonel sonuç arasında bir ilişki gözlenmedi. 1. haftadaki fonksiyonel durum ile 1. aydaki fonksiyonel durum arasında belirgin bir pozitif ilişki gösterildi. 1 aylık izlemde FBÖ puanlarında belirgin derecede anlamlı artış görülürken, oryantasyon, konsantrasyon, bellek ve dikkat puanlarında da anlamlı artış gözlendi.46 Bilişsel fonksiyonların 1. aydaki FBÖ sonuçlarına etkileri multipl regresyon analizi ile değerlendirildiğinde, konsantrasyon, aritmetik ve soyut düşünme alanındaki performansın fonksiyonel durumun belirleyicileri olduğu gösterildi. Yaş ile bilişsel fonksiyonlar arasında anlamlı bir ilişki olmadığı, cinsiyet farkının ise yalnızca aritmetik puanını etkilediği (kadınlarda daha düşük) ve eğitim düzeyinin de bellek, yargılama, soyut düşünme alanlarıyla anlamlı ilişki gösterdiği saptandı. Oryantasyon ve dikkat alanındaki performans tutulan hemisfer ile ilişki göstermedi. Sol hemisfer tutulumu olanların konsantrasyon, yargılama, soyut düşünme, aritmetik ve bellek alanlarında sağ hemisfer tutulumu olanlara göre daha kötü performans gösterdiği saptandı. Bilişsel fonksiyonlar ve serebrovasküler risk faktörleri arasında bir ilişki gösterilemedi. Bu sonuçlara göre, inmeli hastalarda bilişsel fonksiyonların fonksiyonel sonuçları etkilediği ve erken dönemdeki nöropsikolojik değerlendirmenin rehabilitasyon potansiyelinin belirlenmesine katkıda bulunacağı kanısındayız.