Welcome to the Uludag University Academic Repository!
Bursa Uludağ University aims to contribute to the advancement of science and technology by adopting clear, repeatable and reliable research outputs and applications; is committed to the broad dissemination of knowledge for the benefit of society and all external stakeholders.
BUU Open Access System offers scientific and artistic products such as books, articles, theses, encyclopedias and works of art produced by our faculty members and students in accordance with international standards and intellectual property rights.
Bursa Uludağ University is a leading institution using DSpace.
Recent Submissions
Gıda sanayinde kullanılan bazı bitkisel yağların gıda güvenliği ve sağlık etkilerine bir bakış
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2025-02-25) Şahin, İrem Nur
Bitkisel yağlar, insan beslenmesinde önemli bir role sahiptir ve birçok fizyolojik işleve katkı sağlarlar. Türkiye, çeşitli yağlı tohumlu bitkilerin üretimi için uygun iklim ve bitki örtüsüne sahip zengin bir potansiyele sahiptir. Ayçiçeği, pamuk, yerfıstığı, soya gibi bitkilerin yanı sıra ülkemizde yağ üretimi için kullanılan diğer bitkiler de bulunmaktadır. Ancak, gıda endüstrisinde kullanılan bitkisel yağların depolanması, işlenmesi ve taşınması gibi işlemler sırasında gıda güvenliği riskleri ortaya çıkabilmektedir. Bu riskler, uygun depolama ve işleme koşullarının sağlanmaması, patojen mikroorganizma ve kimyasal kalıntı analizlerinin yapılamaması gibi nedenlerle artmaktadır. Gıda güvenliğini sağlamak için uygun eğitimlerin verilmesi ve yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Gıda güvenliği tehlikelerinin önlenmesi için eksikliklerin giderilmesi ve daha ciddi düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
Determination of temporal changes in Bursa land cover/use with corıne data and landscape metrics
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2025-04-11) KÜÇÜK, MERVE; AKKAYA ASLAN, ŞERİFE TÜLİN; Ziraat Fakültesi; Biyosistem Mühendisliği; 0000-0003-3397-2474; 0000-0001-5129-8642
Land cover/use constantly changes due to various factors worldwide. This uncontrolled, sudden, and unconscious change can negatively affect land and water resources. In order to develop sustainable use of land and water resources and policies, it is necessary to evaluate the changes in current land cover/use, determine the causes of the change, and monitor and control possible changes. The use of remote sensing and geographic information systems methods allows for the rapid and easy detection of land cover/use changes in large areas and, therefore, the easy detection and monitoring of the changes that occur. This study aims to examine the changes in land cover/use in Bursa province in the 28 years between 1990-2018 using CORINE data. CORINE is land cover/use data based on land cover/use classification with remote sensing, geographic information systems technologies, and computer-aided visual interpretation methods. According to the research results, artificial regions are rapidly increasing throughout Bursa. The increase in artificial areas in Bursa province has been revealed to affect other land cover/use classes, primarily agricultural, forest, and semi-natural regions. Some landscape metrics were used to express and interpret land cover/use class changes numerically. In the obtained results, the changes in class patch numbers and mean patch sizes indicate fragmentation in land cover/use classes when evaluated together with the results of other landscape metrics. The analysis of land cover/use with landscape metrics allows an understanding of land change from a broad perspective.
Arazi toplulaştırması üzerine akademik yaklaşımlar: Türkiye’de lisansüstü tezlerin içerik analizi
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2025-03-21) KİRMİKİL, MÜGE; Hayat, Cansu; Ziraat Fakültesi; Biyosistem Mühendisliği; 0000-0002-6832-7742; 0009-0002-4379-1714
Bu çalışma, Türkiye’de 1973-2024 yılları arasında yazılmış arazi toplulaştırması konulu lisansüstü tezleri analiz ederek, akademik gelişimi, araştırma eğilimlerini ve uygulama süreçlerindeki değişimleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden elde edilen verilere dayanarak toplam 136 lisansüstü tez (27 doktora, 109 yüksek lisans) istatistiksel yöntemlerle incelenmiş, tezler erişim durumu, yıllara, üniversitelere, ana bilim dallarına, ele alınan konulara ve çalışılan bölgelere göre kategorize edilmiştir. Araştırma bulguları, tezlerin büyük çoğunluğunun Ziraat Mühendisliği (%71.32) ve Harita Mühendisliği (%22.05) alanlarında yoğunlaştığını göstermektedir. Bölgesel dağılım açısından en fazla akademik çalışma İç Anadolu Bölgesi’nde (%32.85) gerçekleştirilirken, Güneydoğu (%4.38) ve Doğu Anadolu (%8.03) Bölgeleri'nde araştırmaların sınırlı kaldığı görülmüştür. Üniversiteler bazında Selçuk Üniversitesi, en fazla tez üreten kurum olarak öne çıkmaktadır. Araştırmaların büyük ölçüde teknik konulara odaklandığı, ancak sosyal, ekonomik ve çevresel etkilerin daha az çalışıldığı belirlenmiştir. Özellikle toplulaştırma süreçlerinin kırsal kalkınma üzerindeki etkileri, çiftçilerin süreç hakkındaki algıları ve sürdürülebilirlik boyutları üzerine yapılan çalışmaların yetersiz olduğu görülmektedir. Sonuçlar, arazi toplulaştırması üzerine yapılacak gelecekteki araştırmalarda disiplinler arası yaklaşımların artırılması ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi gerektiğine işaret etmektedir.
Türkiye’deki orman fidanlıklarının ekolojik rolü: Doğal ve egzotik türlerin çeşitliliği ve peyzaj üzerindeki etkileri
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2025-02-27) Bayraktar, Selim; Ulus, Aysel; Yener, Şerife Doğanay; Sökmen, Eren Dağra
Türkiye’deki orman fidanlıkları, tahrip olmuş orman alanlarının ağaçlandırılması, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir ormancılık uygulamaları için kritik bir role sahiptir. Bununla birlikte, son yıllarda, orman fidanlıkları peyzaj düzenlemelerinde kullanılan egzotik bitkileri de temin etme misyonunu üstlenmiş ve hizmet alanını genişletmiştir. Ancak, fidanlıklarda üretilen türlerin çeşitliliği, sürdürülebilir ekosistem yönetimi bağlamında yeterince ele alınmamıştır. Bu çalışma, Türkiye genelindeki 30 Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı 102 kamu fidanlığında yetiştirilen odunsu türlerin çeşitliliğini, büyüme formlarını ve biyocoğrafik statülerini (doğal ve egzotik) analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, türlerin familya, cins ve büyüme formlarına göre dağılımları incelenmiş ve elde edilen bulgular ekolojik sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmiştir. Sonuçlar, fidanlıklarda egzotik türlerin (%69.59) doğal türlere (%30.41) kıyasla belirgin şekilde baskın olduğunu göstermiştir. Sarılıcı-tırmanıcı büyüme formundaki egzotik türlerin oranı %94.87 gibi yüksek bir seviyeye ulaşmışken, çalı türlerinde bu oran %74.47, ağaç türlerinde ise %63.40 olarak tespit edilmiştir. Egzotik tür üretimine ağırlık verilmesi, peyzaj çalışmalarındaki tür seçimlerinde görülen estetik kaygıları önceliklendiren yaklaşımla uyumlu değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, Marmara Bölgesi’nde yapılan önceki çalışmalar, benzer eğilimleri destekler niteliktedir. Egzotik türlerin yaygın kullanımı, yerelekosistemlerin dengesini bozma, polinatör çeşitliliğini azaltma ve doğal türlerin zararlılara karşı savunmasız hale gelmesi gibi riskler taşımaktadır. Bu durum, özellikle yüksek biyoçeşitlilik potansiyeline sahip Türkiye için ekolojik sürdürülebilirlik açısından önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Çalışma, doğal türlerin sürdürülebilir peyzaj yönetimindeki potansiyelini vurgulamakta ve bu türlerin üretiminin artırılmasına yönelik stratejik adımların ekosistemlerin korunmasında hayati önem taşıdığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle, Türkiye genelindeki orman fidanlıklarının üretim kapasitesinin, sürdürülebilir peyzaj yönetimi hedefleri doğrultusunda daha etkin ve kapsayıcı şekilde kullanılması kritik bir öneme sahiptir.
Analitik hiyerarşi yöntemi ile taşkın riskinin tespiti: Bursa ili İnegöl ilçesi Kalburt Deresi örneği
(Bursa Uludağ Üniversitesi, 2025-03-11) Can, Murat; Şanlı, Burcu; AKKAYA ASLAN, ŞERİFE TÜLİN; Ziraat Fakültesi; Biyosistem Mühendisliği; 0009-0008-6687-0902; 0000-0001-5129-8642
Analitik hiyerarşi yöntemi (AHP), çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerinden biridir ve özellikle birden fazla faktörün değerlendirilmesi gerektiğinde karar vericilere net bir rehberlik sağlar. Bu yöntemin taşkın riski analizindeki rolü, farklı coğrafi faktörlerin göreli önem derecelerini hesaplamaya dayanır. Çalışmada, taşkın riski üzerinde etkili olabilecek 8 farklı coğrafi faktör belirlenmiştir. Bu faktörler arasında yağış miktarı, topografik yapı, akarsu yakınlığı, zemin yapısı gibi unsurlar yer alabilir. AHP ile bu faktörler arasındaki karşılaştırmalar yapılmış ve her bir faktörün taşkın riski üzerindeki etkisinin büyüklüğü belirlenmiştir. AHP’nin temel avantajı, karar vericilerin uzman görüşlerini sayısal bir çerçeveye dökerek, bu faktörlerin önem sıralamasını objektif bir şekilde yapmasına olanak tanımasıdır. Bu sayede, en kritik taşkın riski faktörleri öne çıkarılabilir. Bu çalışmada Bursa ili İnegöl ilçe sınırlarında yer alan Kalburt Deresi’nin taşkın riski AHP ve CBS desteğiyle belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma da faktörlerin önem sıralaması AHP ile belirlendikten sonra, bu sıralama dikkate alınarak coğrafi faktörler CBS yazılımı olan ArcMap 10.2.2 programında değerlendirilmiştir. ArcMap, coğrafi verilerin görselleştirilmesi ve analiz edilmesinde kullanılan güçlü bir araçtır ve taşkın risk haritalarının oluşturulmasında da etkili bir şekilde kullanılmıştır. Bu çalışmada, analitik hiyerarşi yöntemi (AHP) ile taşkın riski üzerinde etkili olan coğrafi faktörlerin önem sıralaması yapılmış ve bu sıralama doğrultusunda Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak taşkın risk haritası oluşturulmuştur. AHP, taşkın riski analizlerinde, çok sayıda faktörün entegre edilmesi ve her bir faktörün göreli öneminin belirlenmesi açısından önemli bir araçtır. Bu çalışma, taşkın risk yönetiminde AHP'nin nasıl etkili bir şekilde kullanılabileceğini göstermekte ve bölgesel risk analizi için CBS destekli bir yaklaşımın gücünü ortaya koymaktadır.