1993 Cilt 8 Sayı 1

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11452/16879

Browse

Now showing 1 - 20 of 27

Sunu
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Durak, Mustafa
Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Bölümünce düzenlenmiş bulunan IV. Ulusal Çeviri Semineri 29-30 Nisan günleri Bursa'da Uludağ Üniversitesine ait Villa Biçen' de yapıldı. Çeşitli üniversitelerden gelen bilim kişileri bildirili ya da bildirisiz toplantılara katıldı. Bilim-kişilerinin yanısıra Bursa Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Bölümü öğrencileri serninere ayrı bir renk kattı. Seminerde 27 bildiri sunuldu. Sunulan bildiriler çeviri eğitimi, şiir çevirisi sorunları ve genel çeviri sorunları olarak öbeklendirilebilir.
Bir amaç olarak çeviri eğitimi
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Alper, Ayşe
Hepimiz lisede daha sonra üniversitede bir yabancı dil öğrenimi gördük. Bu öğrenme süreci içinde iki yönlü çeviriler yaptık; belki de bunu yaparken çeviriyi bildiğimizi ve de bir gün bir çevirmen olarak çalışabileceğimizi düşündüğüm olmuştur. Ancak edindiğimiz deneyimler bir dili çok iyi konuşmakla, bu dilde çeviri yapmanın aynı şey olmadığını göstermiştir. O halde bunun için ne yapılması gerekir? Üniversitelerdeki yabancı dil bölümlerinde, tamamlayıcı bir dil öğretme aracı olarak kullanılan çeviri, özel eğitim veren kurumlarda bir amaç olarak öğretilmelidir. Ancak bu kurumlar yabancı dil öğretilen bölümlerden farklı bir biçimde çalışmalıdır. Buraya gelen öğrenciler çok sağlam bir biçimde anadillerini ve en az bir yabancı dili yine çok sağlam bir şekilde bilip, bu bölüme çeviri sanatının inceliklerini öğrenmek için gelmelidirler.
Türkiye'de çevirinin dünü, bugünü, yarını
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Çalışkan, M. Hamit
Yaklaşık kırk yılı kapsayan bir zaman dilimi içerisinde Türkiye'de gerçekleştirilen çeviri çalışmalarını nicelikleri açısından incelerken konuyu yazın çevirileriyle sınırlamaktayım. Verilen rakamlar sadece bu alanı kapsamaktadır. Dolayısıyla konu belli bir alanın uzmanlarını değil okumaktan hoşlanan herkesi ilgilendirmektedir. Hemen belirtmeliyim ki, beklenenin tersine Türk okurunun tembel bir okur olduğunu söylemeyeceğim. Türk okurunun okuma alışkanlığı bulunmadığını söylemeyeceğim. Türk okurunun okumaya zaman ayırmak istemediğini söylemeyeceğim. Türk okurunun kitaba ayıracak kadar parası olmadığını da söylemeyeceğim. Çeviri uğraşını ve Türkiye'de yazın çevirisini bu tür yakınmaları durmaksızın yinelenen kurumların gerilettiğini söyleyeceğim. Söz konusu kurumların çeviri konusundaki tutumları incelendiğinde tüm bu olumsuzlukların oluşmasında büyük payları bulunduğunun görüleceğini söyleyeceğim.
Türk ve Fransrz atasözleri arasındaki benzerlikler
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Mattei, Jean Louis; Uludağ Üniversitesi/Eğitim Fakültesi.
In this report the author has made a research on the various proverbs of the Turkish and French languages. As a result they have about 100 proverbs in common. Sometimes these proverbs are translatable almost word for word, sometimes they express the same idea with different terms. Common sense is certainly the main reason for these concordances but transmission and exchanges are not factors that can be totally rejected. Only new historical and philologic researches could throw a light on the origin and the itinerary of the proverbs in the world.
Türkiye'de felsefe çevirileri tarihi
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Kaynardağ, Arslan
Türkiye'de tazminata gelinceye kadar, felsefe alanında sözü edilmeye değer bir çeviri görülmemektedir. Batı’ dan yapılan çeviriler tanzimat yıllarında başladı. Bu dönemde gördüğümüz çevirileri uyanış ve aydınlanma doğrultusunda bir etkinlik saymak yanlış olmaz. 1821'de kurulan Tercüme Odası, Tanzimat yıllarında Türk dili ve düşüncesini etkileyen bir okul durumuna gelmişti. Tercüme Odası'ndan yetişenler arasında başta Namık Kemal, Ziya Paşa olmak üzere birçok tanınmış kimsenin adını anabiliriz. Bunlar Osmanlı siyaset ve düşünce yaşamında önemli etkinliklerde bulundula
Filoloji eğitim ve öğretimde "edebi çeviri" üzerine düşünceler
(Uludağ Üniversitesi, 1993) İlkhan, İbrahim
Filoloji, eğitim ve öğretimi yapılan birçok kurumda izlenen dil-edebiyat içerikli programda erek dil kullanımı belli bir düzeye ulaşınca çeviri uygulamalarının özgün metinlerden seçilen, yazınsal değeri olan parçalarla yürütüldüğüne tanık olmaktayız. Özgün metin seçimi denildiğinde, daha karmaşık ve zor bir çeviri çalışmasından söz edeceğiz demektir. Bu kurumlardaki dil eğitiminin ilk yıllarında çeviri ve dilbilgisi eğitim ve öğretimi için yapılan çalışmalar eşgüdümlü yürütüldüğünden, çeviri için kullanılacak tümceler düzeyindeki malzemenin öğretici tarafından hazırlanması gerekmektedir. Oysa daha üst düzeyde yapılacak çalışmalarda ve uygulamalarda kullanılacak metinlerin sadeleştirilmemiş, basitleştirilmemiş ve özgün olması daha doğru olacaktır. Böylece "Edebi Çeviri' olgusu ortaya çıkar.
Tevfik Fikret'i Türkçeye çevirmek
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Efeoğlu, Ertuğrul
Ferdinand de Saussure, "dil bütünlük gösterir: Bir göstergeler dizgesidir o" diyerek tanımladığı "toplumsal olgu" yu, "bireysel bir istenç ve anlak eylemi" olan sözden ayırt eder. Ne var ki bu ayırt ediş, dizgeselliğiyle belirginleşen dilin bu başat niteliğinden yoksun bırakmaz sözü. Söz de, dışa vuran dil olarak, her bireyde ayrı ayrı, özgül bütünselliği ile kavranabilir durumdadır.
İletişim ve yabancı dil amaçlı çeviri eğitimi
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Gülmez, Gülnihal
Bir metni çevirmek, tek yönlü de olsa, bir iletişim edimi gerçekleştirmektir: Metnin bir üreticisi ve metnin bildirisinin yöneldiği alıcı ya da alıcılar vardır ve elbette bildirinin aktarılmasını olanaklı kılan da, aracı konumundaki çevirmendir. Bu iletişim ediminde, hem metni yorumlayan hem de aynı anlamı başka bir anlatımla söyleyen kişi olarak çevirmen anahtar konumunda olsa gerek.
Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngiliz dili eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin çeviri sorunları
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Egel, İlknur; Uludağ Üniversitesi/Eğitim Fakültesi.
Ülkemiz günden güne gelişmektedir ve bir yabancı dil öğretimi çağdaş uygarlık düzeyine ulaşma sürecinde vazgeçilmez olduğu bir gerçektir. Günümüzde yabancı dil öğretimi, ilköğretimden başlayarak yüksek öğretime kadar uzanmaktadır. Gerek orta öğretimde, gerekse yüksek öğretimde, öğrencilerimize, bir yabancı dili neden öğrenmek gerektiği konusunda bilgilendirmemiz gereklidir.
Bir şiir çevirisi incelemesi: T.S. Elliot: the waste land
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Bezel, Nail
This paper is on tlıe translation of T.S. Eliot's The Waste Land into Turkish as Çorak Ülke by Cevat Çapan. The first section reviews briefly what kind of poem The Waste Land is and considers the possible difficulties the Turkish reader may be expected to face in reading and appreciating it. In the second section, the question of the equivalence of certain English words and phrases and their Turkish correspondents is taken up, with the remark that such cases are quite few for a poem of such length. In the third section, the achievement of this translation in capturing and recreating the rhythm and the tone is illustrated by bringing togetlıer lines and groups of lines from the Turkish version and from the original.
Şiir çevirisi sorunlar
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Gülmez, Bahadır
This paper investigates the problems of poetry translation. The main problem in poetry translation is the transfer of emotions. In poetry, emotions are conveyed through both style and content. Therefore, the syntactic, semantic and prosodic aspects of the poem nead to be considered as awhole. In the translation then, the function as well as the poetical meaning of the words should be emphasized. Hannony, rhythm, alliteration, rhyming, ete. are olso crucial aspects in poetry translation.
Şiir çevirisi: İkinci bir yaratı eylemi
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Demir, Ali
Yazın sanatları arasında, şiirin çok özel bir alan olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla bu özel alanın çevirisinin de kendine özgü sorunları ve güçlükleri olacağı kuşkusuzdur. Bu saplama bir roman, bir öykü ya da bir tiyatro çevirisinin çok kolay olduğu anlamına gelmemelidir. Estetik kaygı, tat alma, imge örgüsü, yan anlamlar, kültürel ve bireysel öğeler, biçem sorunu diğer yazın türlerinde de vardır. Çünkü hepsi birer yazın serüvenidir başlı başına. Durum böyle olunca da, çeviri güçlüğü her yazın türü için ister istemez karşımıza çıkacaktır. Bu bildiri boyutunda ele alınacak konu; şiir çevirilerinin "ikinci bir yaratı eylemi" olup olmadığını tartışmak, bazı örneklerden yola çıkılarak, bu yaratının nasıl bir yaratı olduğunu ya da olabileceğini sergilemektir.
Çeviribilirnde anlam sorunlan
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Sönmez, Sevim
A general study on the relationship between a referent and a receiver in consideration with the phonetic and phonological systems, the morphological and syntactic structures, the vocabulary, the national languages and the use of commotations of the language studied and the importance of discourse in translation.
Çeviride eşdeğerlik sorunu
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Demirezen, Mehmet
Çeviride eşdeğerlik sorunu "Çeviri sürecinde mutlak eşdeğerlik olur mu?" sorusunu akla getirir. Eşdeğerliği kurma çabası içinde olan çevirmenin karşısına bir sürü güçlükler dikilir. Çeviride bilgi yitimine neden olan bu engeller, çevrilemezlik olgusuna güç verir. Eşdeğerlik oluşturmanın ruhunu bozan engeller, dillerin ses-biçim-sözdizimi- anlam boyutu, kültür farklılığı, bir dilin anlatım gücünün yetersizliği ve çevirmen hatalarından kaynaklanır. Bu bildiride, çeviride eşdeğerliliği bozan engeller incelenecek, çare yolları irdelenecektir.
Çok farklı kültürlerden yapılan çeviri çalışmalarında uyarlamanın sınırı
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Bozbeyoğlu, Sibel
- İyi oldu da seni gördüm. Haydi bakalım, iki kadeh rakı ısmarla .. Yoksa çalgısız oynatırım seni. Şarkıcı dedikleri kadın, bütün mahalleyi kasıp kavuran bu adamdan korkusundan titreyerek: - Bugün param yok vallahi, dedi. - Numara yapma. Paran yoksa Bodrum palastaki Devanası sana ödünç de verır. - Nereden verecek? Daha ne kirayı verdim, ne de sırtımdakilerin parasını ... ( ... ) Meryem ( ... ) bir masada tek başına rakısını içen tüysüz delikanlıyı görünce seslendi: -Hey Barbiyon. Halarakımı içiyorsun? ( ... ) - Rakım, tütünüm olsun da ne yiyecek ararım, ne de başka bir şey. Bir Türk yazarının kaleminden çıkmış izlenimi veren bu metin, Eugene Sue'nin Mysteres de Paris romanının, Türkçe çevirisi olan Paris Esrarı'ndan alınmıştır.
Çeviri eleştirisine kuramsal ve uygulamalı yaklaşım: Toni Morrison'm Süleyman'ın şarkısı romanı
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Demirtürk, E. Lale
Yazın metni, dış dünyanın gerçeği ile bir konum ilişkisi içindedir. Her yazın metninde olduğu gibi bir romanda da kişiler, yazarın kurguladığı ve kendine özgü kurallarla betimlediği yazınsal bir dünyada yaşarlar. Öyküden farklı olarak roman, gerçek yaşama bir alternatif olarak sunduğu dünyayı sayısız durumlarla doldurur ve "metin içinde metinler dizgesi" oluşturur. Kurgu söylemi, kurgusal kişileri ve onların nesneler dünyasını betimlerken, kendine özgü bir iletişim kodunu çözmek zorunda bırakır bizi. Böylece yazarın amaçladığı anlamın kodunu okur olarak çözer, onu yeniden yapılandırır ve anlama verdiğimiz tepki çerçevesinde de yazın metnini anlamaya çalışır. Yazın metninin yazınsal anlam kodunu çözme, yazın çevirisinin de özünü oluşturur.
Çevirmen'in özgürlüğü, çeviride açımlama ve yorumlama
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Tosun, Cengiz
Çeviri denince akla yalnızca yazılı çeviri gelmeyebilir. Hatta yazılı çeviri bile kendi içinde amaca göre çeşitlilik gösterebilir. Bilimsel yazılı metinlerin çevirisinde yanlış terim ve yanlış anlama olmadıkça yapılan çevirilerde bir sorun çıkmaz. Benim burada üzerinde durmak istediğim konu, dünyaya adlarını duyurmuş ünlü yazarların yapıtlarının Türkçeye aktarılmış biçimleri ile ilgili olacaktır. Daha doğrusu bu eserlerin ne denli doğru olarak algılandıkları, açımlandıkları ve Türkçedeki ifadeleri içerisinde yazarın söylem özelliklerine gerekli özenin gösterilip gösterilmediğine ilişkin kuşkulardır. Bu nedenledir ki yazarın yapıtıyla bizi karşı karşıya getiren çevirmen büyük sorumluluk altındadır. Ancak burada ülkemizin bu konudaki gerçeklerini de dile getirmek zorundayız.
Brise Marine çeviriside
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Aydınkal, Mehmet; Sakarya, Selma; Durak, Mustafa; Gökmen, Ayla; Kazanoğlu, Fatma; Uludağ Üniversitesi.
In this article, we have tried to classify the translation problems, starting from the target text of the poem called "Brise Marine" of Stephane Mallarme, the french poet. In fact, firstly we realised a textual analysis of the source text and each target text. But we have only presented here some sectional examples of these analysis that concern the classification.
Tiyatro çevirisi ve sorunları
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Erten, Asalet
Dramatic translation is a special field of translation with its own rules and requirements. it differs from the other kinds of literary translation because it requires botlı to be read and performned. Moreover, a dramatic text can not be translated in the same way as a prose text and here lies the main problem: Whetlıer the text is to be translated as a purely literary text or is it translated in a functional process, that is to say, for performance. But it is impossible to separate the written text from the performance aspect. Hence, the task of the translator is based on the semantic equivalence between the written text and its performance aspect. On the other hand, the playability aspect of the text is a prerequisite for the translator too. This brings an extra dimension to the written text that the translator must somehow be able to cope with. Therefore, it can be said that the dramatic translator's task is difficult to achieve and a collaboration with a playwright, director and players may lessen the difficulties that the translation comes across.
Bir şiir bin bir çeviri
(Uludağ Üniversitesi, 1993) Dara, Ramis; Uludağ Üniversitesi/Eğitim Fakültesi/Yabancı Diller Bölümü.
Edebiyatla, hele şiirle biraz ilgilenip de Guillaume Apollinaire (18801918) adını duymayan biri var mıdır, pek sanmıyorum. Bu denemernde onun en ünlü şiirlerinden "Le Pont Mirabeau"nun ("Mirabeau Köprüsü") Türkçe çevirilerine değinmek, söz konusu şiirin dörtlükleri arasında ve sonunda dört kez yinelenen bir ikiliği (beyit, le distique) kaynak metindeki ikilikle ve kendi aralarında karşılaştırmak istiyorum. Böylece şiir çevirisinin, özellikle de ölçülü uyaklı şiir çevirisinin ortaya çıkardığı güçlükleri somut bir örnek üzerinde sergilemiş, birlikte çözüm yolları aramış olacağız.

Browse

Browsing by Issue Date